Alfred Whitehead w domenie publicznej

W 2018 roku do grona autorów, których dzieła znajdują się w domenie publicznej dołączył wybitny matematyk, filozof i zwolennik nowoczesnych teorii edukacyjnych Alfred North Whitehead. Pochodził z rodziny, w której od pokoleń zajmowano się edukacją (zarówno jego ojciec, jak i dziadek byli dyrektorami szkół dla chłopców). Może dlatego też Whitehead, znany przede wszystkim ze swych prac dotyczących logiki matematycznej i filozofii nauki wierzył w moc wyobraźni oraz logicznego myślenia, które jego zdaniem było znacznie ważniejsze niż suche fakty a idee te starał się przenieść na grunt edukacji szkolnej.
 
Jeszcze w Cambridge, jego działalność naukowa skupiała się głównie na matematyce. Wraz z Bertrandem Russellem opracował trzytomowe dzieło „Principia Mathematica”, które jest uważane za jedną z najważniejszych prac w dziedzinie logiki matematycznej, jakie powstały w XX wieku. Napisał też bardziej popularyzatorski „Wstęp do matematyki”. Po przenosinach do Londynu jego zainteresowania przeniosły się w stronę filozofii nauki i edukacji. Natomiast po przeprowadzce na uniwersytet Harvarda (1924 r.) oddał się głównie pracy z zakresu metafizyki.
 

Na sercu bardzo leżał mu system edukacji. W 1921 roku brał udział w pracach powołanego przez brytyjski rząd zespołu, który opracował propozycję reformy. Przestrzegał przed systemem uczenia, zakładającym poznawanie oderwanych od siebie informacji, których uczniowie nie są w stanie odnieść do codziennego życia. Uważał, że programy nauczania i materiały powinny być tworzone przez nauczycieli dla ich własnych uczniów, bo tylko dzięki temu można uniknąć nudy i marazmu. Stawiał na wyobraźnię i swobodną wymianę myśli. Kluczowe było dla niego tworzenie jasnych dla uczniów powiązań między zdobywaną wiedzą, a otaczającym ich światem. Nie chodzi przecież o to, żeby powtarzali oni wyklepane na pamięć formułki, ale potrafili samodzielnie myśleć i wyciągać wnioski.
 
Można śmiało powiedzieć, że spojrzenie Alfreda Whiteheada na edukację było bardzo współczesne. Dlatego w Spółdzielni Otwartej Edukacji “SpołEd” bardzo cieszymy się, że w 2018 roku to właśnie jego dorobek przeszedł do domeny publicznej*. Nie tylko dlatego, że niezwykle cenny zasób dzieł będzie mógł być swobodnie wykorzystywany przez wszystkich chętnych. Ale także dlatego, że jest to świetna okazja, aby przypomnieć, że w edukacji wciąż jest mnóstwo do zrobienia. Problemy zdiagnozowane przez Whiteheada są nadal aktualne, a proponowane rozwiązania wciąż czekają na wdrożenie. Dodatkowo, ponieważ tegoroczną edycję prac w ramach SpołEdu, poświęcamy pracy z nauczycielami matematyki, mamy nadzieję, że będzie on dobrym duchem czuwającym nad otwartością na zmiany i szukanie nowych ścieżek w edukacji.

Domena publiczna (ang. public domain) to dobro wspólne, zbiór utworów, z których każdy może korzystać bezpłatnie i wyłącznie z ograniczeniami wynikającymi z autorskich praw osobistych, ponieważ wygasły już do nich autorskie prawa majątkowe, bądź utwory te nigdy nie były przedmiotem prawa autorskiego.

W sprawdzeniu, kto jeszcze przeszedł w tym roku do domeny publicznej pomoże Wam lista polskojęzycznej Wikipedii i lista angielskojęzycznej Wikipedii.

Styczeń jako miesiąc domeny publicznej celebrujemy w tym roku pięknymi kolażami od Studio Lekko, które stanowią przykład możliwości wykorzystania zasobów współtworzących zasób należący do nas wszystkich.

Kolaż możecie pobrać w formie pocztówki, klikając na obrazek poniżej: