Otwarte Zabytki

Projekt „Otwarte zabytki” ma na celu ułatwienie obywatelom dostępu do wiedzy o polskich zabytkach i zaangażowanie do działań na rzecz ich ochrony.

„Otwarte” znaczy legalnie dostępne dla wszystkich. Wszystkie efekty projektu publikowane będą w sieci na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach, co oznacza, że można z nich będzie swobodnie korzystać, modyfikować je, kopiować i udostępniać innym.

W pierwszej fazie projektu przeprowadziliśmy akcję tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, w oparciu o dane pochodzące z państwowego rejestru zabytków. Posłużyło do tego narzędzie dostępne na stronie Otwarte Zabytki. Dzięki niemu można było uzupełniać podstawowe informacje o zabytkach: nazwę, adres, datę powstania oraz współrzędne GPS.

Rejestr zabytków (tworzony przez wojewódzkich konserwatorów zabytków i gromadzony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa jest zbiorem zawierającym ponad siedemdziesiąt pięć tysięcy obiektów. Obecnie brakuje w nim istotnych informacji, których gromadzenie w latach wcześniejszych nie było wymagane – na przykład dotyczących położenia geograficznego poszczególnych obiektów (współrzędnych GPS). Rejestr nie zawsze zawiera też aktualne adresy czy dokładną datę powstania obiektu, co utrudnia jego praktyczne wykorzystywanie.

Podczas akcji wzbogacania danych pochodzących z rejestru zabytków chcieliśmy pokazać uczestnikom i opinii publicznej, jak można skutecznie pracować na rzecz wspólnego dobra, jakim jest zasób rejestru zabytków. O tym, że taki sposób pracy może być bardzo efektywny pokazały już nasze doświadczenia podczas Open Data Day 2011.

W drugiej fazie efekty pracy osób zaangażowanych w akcję służą nam do tworzenia ogólnodostępnego społecznościowego i otwartego serwisu o zabytkach. Umożliwia on zainteresowanym współtworzenie zbioru, uzupełnianie brakujących informacji, monitorowanie stanu zabytków oraz tworzenie projektów i działań edukacyjnych, np. akcji społecznych w celu ratowania zabytków, planowanie wycieczek edukacyjnych i innych.

Ponieważ portal zbiera dane o wszystkich polskich zabytkach, także tych, znajdujących się poza granicami kraju, szczególnie istotne jest dla nas zachęcenie do dzielenia się wiedzą na ten temat członków Polonii.

Ponadto, dane zebrane podczas akcji i później gromadzone w portalu mogą zostać wykorzystane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa jako materiał pomocniczy – weryfikujący posiadane oraz gromadzone z innych źródeł informacje przy realizacji jego działań (m.in. wdrażanie unijnej dyrektywy INSPIRE czy monitorowania stanu zabytków), a także przez wszystkie inne osoby, które chciałyby użyć ich w swoich serwisach. Narodowy Instytut Dziedzictwa jako patron projektu udziela wsparcia merytorycznego w zakresie wykorzystania danych pochodzących z państwowego rejestru zabytków.

Projekt zainspirowany został edycją konkursu fotograficznego Wiki Lubi Zabytki 2011, organizowanego przez Wikimedia Polska, którego Centrum Cyfrowe było partnerem, a Narodowy Instytut Dziedzictwa patronem. Chcielibyśmy, aby nasza inicjatywa, wsparła tego typu wydarzenia w budowaniu obywatelskiego zasobu wiedzy o zabytkach.

Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach konkursu Patriotyzm Jutra, ze środków finansowych otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”, ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych), oraz ze środków CEE Trust.