1. Obszary działań

Społtech https://centrumcyfrowe.pl/spoltech/

Future not made https://futurenotmade.eu/

Nasza wizja

Zdrowe społeczeństwo cyfrowe musi uwzględniać społeczny wymiar technologii – to założenie, które przyświeca nam od początku działalności. Nie możemy skupiać się jedynie na rozwijaniu infrastruktury, gospodarce cyfrowej lub rozwoju usług i produktów. Zamiast o technologiach chcemy rozmawiać o SpołTechu.

Dbałość o społeczny wymiar technologii to przede wszystkim myślenie o użytkownikach. Społeczeństwo cyfrowe nie będzie dobrze funkcjonować, jeśli nie uwzględni potrzeb użytkowniczek/ów technologii. To także wiara w rozwój oparty na fundamentalnych wartościach społecznych, a nie na samej wierze w siłę technologii.

To także kwestia odpowiedniej świadomości. Twórcy i użytkownicy internetu muszą rozumieć, że technologie wpływają na życie społeczne, ale też mogą być kształtowane przez ludzi. Muszą też posiadać kompetencje odpowiednie, by z pomocą technologii sieciowych  zaspokajać najróżniejsze życiowe potrzeby. Internet powinien być technologią, która nam wszystkim pomaga.

Myśląc o społecznym wymiarze technologii chcemy wreszcie lepiej zrozumieć kulturowe i społeczne skutki przemian technologicznych. Chcemy wiedzieć, jak cyfryzacja wpływa na nasze zachowania, praktyki kulturowe czy więzi społeczne. Badamy, jak zmieniają się przemysły kreatywne, sposoby w jaki ludzie tworzą, ale też procesy innowacji i produkowania wiedzy. Chcemy również, by politycy, biznes i organizacje społeczne opierały swoje strategie na wiedzy dotyczącej cyfrowego społeczeństwa. Przy tym powinna to być wiedza o konkretnych realiach i polskiej specyfice – a nie ogólniki dotyczące wyabstrahowanego rozwoju technologii.

Dbając o społeczny wymiar technologii, uczestniczymy również w dyskusjach toczących się wokół rozwoju najnowszych technologii, które wyłoniły się w ostatnich latach. Rozumiemy naszą misję jako dbanie o społeczny wymiar kolejnych technologii, które dotykają naszego społeczeństwa.

Nasze działania

Dwa lata temu zdefiniowaliśmy zajmowanie się społecznym wymiarem technologii jako jeden z naszych celów strategicznych. Jednak elementy naszej wizji SpołTech realizowaliśmy od samych początków naszej organizacji.

Regularnie, od lat, realizujemy projekty badawcze. W 2012 roku przeprowadziliśmy badanie „Obiegi kultury”, w którym jako pierwsi zajęliśmy się nieformalnym obiegiem kultury cyfrowej w Polsce. Kolejne badania dotyczyły pośredników w takich nieformalnych obiegach („Tajni kulturalni”) i postaw społecznych wobec prawa autorskiego („Prawo autorskie w czasach zmiany”). Zrealizowaliśmy też wiele badań i ewaluacji procesu digitalizacji zbiorów w instytucjach kultury (m.in. „Otwartość w instytucjach kultury”). Dla Ministerstwa Rozwoju przygotowaliśmy ekspertyzę dotyczącą wartości rynku opartego na otwartych danych oraz ewaluację działań na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych. Prowadziliśmy też ewaluację skutków wprowadzenia e-podręczników dla Joint Research Council, działającego przy Komisji Europejskiej. Nasz program „Open Policy Index”, zrealizowany dla Creative Commons, jest pierwszą próbą zmierzenia i porównania państwowych polityk otwartościowych w czterech obszarach (nauka, edukacja, dziedzictwo, dane), w 40 państwach na świecie.

Od lat aktywnie angażujemy się w debatę nad strategiami rozwoju kompetencji cyfrowych – dbając o to, by administracja publiczna przyznała temu aspektowi społeczeństwa cyfrowego odpowiednie znaczenie i zajęła się w nim w praktyce. Wierzymy też, że rozproszone działania prowadzone przez liczne organizacje będą bardziej skuteczne, jeśli będą realizowane w ramach wspólnych ram strategicznych. Wychodząc z tego założenia stworzyliśmy na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji Ramowy katalog kompetencji cyfrowych dla Polski. W 2018 roku przeanalizowaliśmy strategie rozwoju kompetencji cyfrowych wszystkich państw Unii Europejskiej, by na ich bazie dać wskazówki dla tworzenia polskiej strategii.

Obecnie rozwijamy nowy program dotyczący społecznego wymiaru najnowszych technologii. Szukamy sposobów zrozumienia i analizy społecznego wpływu najnowszych technologii, takich jak blockchain, internet rzeczy czy sztuczna inteligencja. W pierwszym naszym projekcie – „Future Not Made in the EU” – wykorzystując metody dizajnu spekulatywnego, pokazaliśmy, jak złe prawo autorskie może ograniczać nowatorskie rozwiązania technologiczne służące dobru wspólnemu.

W kolejnym, zatytułowanym „Shared Digital Europe”, wypracowaliśmy ramy pojęciowe i kluczowe wartości dla nowego modelu kształtowania technologii w Europie. Cztery najważniejsze wartości, które zdefiniowaliśmy, to: dobro wspólne, silne instytucje publiczne, decentralizacja i samostanowienie.

Jeżeli jesteś zainteresowany/a naszymi pracami nad społecznym wymiarem technologii, to zaprenumeruj nasz biuletyn SpołTech.