Deklaracja haska – apel o reformę prawa autorskiego dla większego dostępu do wiedzy
Big Data może zmienić świat i ratować życie ludzi. Odpowiednia analiza adekwatnych i bieżących informacji może pomóc w udoskonalaniu metod leczenia czy rozwiązywaniu globalnych problemów takich jak kataklizmy czy epidemie. Żeby to jednak było w pełni możliwe najpierw musimy usunąć bariery prawne i techniczne, które blokują dostęp do wiedzy. Do takich zmian nawołuje Deklaracja haska – apel ponad 60 organizacji, naukowców, wydawców i prawników, podpisany także przez Stowarzyszenie Communia, którego jesteśmy członkiem.
Jednym z najważniejszych postulatów Deklaracji jest jasne określenie tego, że prawa własności intelektualnej nie powinny regulować przepływu danych, faktów i pomysłów. Szeroki dostęp do informacji jest jednym z podstawowych praw człowieka. W praktyce jednak wielu właścicieli praw i wydawców treści dąży do ograniczenia tej możliwości stosując licencje i ograniczenia umowne. Dlatego Deklaracja nawołuje do zniesienia barier prawnych w tym zakresie i zapewnienia, że korzystanie z danych jest możliwe bez obaw przed monitorowaniem naszych działań przez dostawców treści. Natomiast wszelkie licencje i ograniczenia umowne, które ograniczają możliwość eksploracji danych powinny zostać zakazane przez prawo. Tylko w taki sposób będziemy mogli swobodne korzystać z wiedzy milionów ludzi na całym świecie.
Co możemy zrobić? Przede wszystkim wspierać reformę prawa autorskiego na poziomie europejskim. Celem jest umożliwienie eksploracji tekstu i danych, zarówno w celach niekomercyjnych jak i komercyjnych. Wstępne deklaracje zostały poczynione przez Komisję Europejską w nowej strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego – liczymy, że szczegółowe zapisy znajdą się w planowanej na jesień propozycji reformy.
Należy też wspierać rozwój otwartych narzędzi i oprogramowania, które usprawniają analizowanie dużych zbiorów danych – co dzieje się na przykład w ramach programu Horyzont 2020.
Deklaracja jest ważnym zbiorem zasad i zaleceń, które mogą pomóc w odkrywaniu wiedzy i prowadzeniu bardziej innowacyjnych badań naukowych. Do podpisania Deklaracji zachęcamy zarówno organizacje, jak i indywidualne osoby. Pełna treść The Hague Declaration jest dostępna na stronie Stowarzyszenia Europejskich Bibliotek Naukowych – LIBER.