Podsumowanie konferencji Converging Realms: Law, Technology, and Society in the Age of Ethical and Multi-Agent AI
Zaangażowanie różnorodnych interesariuszy reprezentujących odmienne perspektywy jest kluczowe w dyskusjach na temat tworzenia i zastosowania rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji (AI). Tylko taka różnorodność pozwala na pełniejsze zrozumienie potencjalnych wpływów i wyzwań związanych z AI.
Zapraszamy do zapoznania się z podsumowaniem konferencji „Converging Realms: Law, Technology, and Society in the Age of Ethical and Multi-Agent AI” i notatkami wizualnymi z prelekcji i dyskusji. Wydarzenie zorganizowane było przez Future Law Lab we współpracy z Fundacją Centrum Cyfrowe na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w dniach 26-27 września 2024 roku.
Celem naszej konferencji było skrzyżowanie różnych podejść do sztucznej inteligencji (zwłaszcza w sektorach opartych na misji publicznej, takich jak kultura, edukacja, badania i wymiar sprawiedliwości) oraz wymiana i dialog skoncentrowany na AI między decydentami politycznymi, sektorem prywatnym, środowiskiem akademickim i społeczeństwem obywatelskim.
Jaki jest główny wniosek naszych dyskusji? Dobre rozwiązania AI mogą powstać jedynie przy zaangażowaniu głosów z różnych środowisk!
Rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję mogą być zaprojektowane w sposób inkluzywny, sprawiedliwy i zgodny z dobrem społecznym, pomagając w łagodzeniu ryzyk takich jak uprzedzenia czy niewłaściwe wykorzystanie danych. Interdyscyplinarny dialog stanowi także podstawę do budowania wszechstronnych zespołów badawczych, które mogą mieć szeroki wpływ na rozwój nauki – także w skali międzynarodowej. Koniec końców, to właśnie wielostronne podejście jest niezbędnym składnikiem wspierającym rozwój bardziej trwałych, etycznych i odpowiedzialnych innowacji oraz badań nad AI. Jest to szczególnie ważne w kontekście rozwoju i wdrażania AI (zarówno przeznaczenia ogólnego, jak i generatywnego) w sektorach opartych na misji, takich jak kultura, akademia i edukacja.
Szum wokół AI osiąga właśnie swoje apogeum i jest może miejscami trochę wyolbrzymiony… ale wiemy też, że sztuczna inteligencja nie jest przelotnym trendem – zostanie z nami na stałe. Jak stwierdza Luciano Floridi w swojej publikacji „Etyka sztucznej inteligencji”: „Dyskusja o tym, czy szklanka jest w połowie pełna, czy w połowie pusta, nie ma sensu. Interesującym pytaniem jest to, jak możemy ją napełnić.”
Nie było dla nas zaskoczeniem, że czasem interesy różnych interesariuszy zaangażowanych w dyskusje o AI się ze sobą ścierały i kolidowały. Było to widoczne także podczas naszych paneli dyskusyjnych, w których najczęściej zadawanym pytaniem było: jak wspierać rozwój innowacyjnych technologii, jednocześnie chroniąc własność, prywatność i prawa człowieka twórców oraz społeczeństwa? Czy to w ogóle jest możliwe?
To ambitne wyzwanie, które wymaga długoterminowego, zrównoważonego i wieloaspektowego podejścia. Aby mieć szansę sprostać temu wyzwaniu, kluczowe strategie powinny obejmować:
- Ramowe zasady etyczne: wymianę i wdrażanie wytycznych oraz ram etycznych, które za priorytet przyjmują prawa człowieka (takie jak sprawiedliwość, prywatność i wolność od dyskryminacji). Ramy te powinny kierować innowatorów w stronę rozwiązań szanujących godność i równość człowieka. Co ciekawe, AI może również zmienić sposób, w jaki postrzegamy same pytania etyczne.
- Nadzór regulacyjny: Rządy i organy regulacyjne powinny ustanowić i egzekwować przepisy promujące odpowiedzialne innowacje, uwzględniając interesy nie tylko dużych graczy, takich jak wielkie firmy technologiczne czy twórcy, ale także zazwyczaj ciche głosy — badaczy, edukatorów i społeczeństwa. Regulacje te powinny być na tyle elastyczne, aby pozwolić na rozwój innowacji i badań, ale jednocześnie na tyle rygorystyczne, aby zapobiec szkodom i by zapewnić zgodność nowych technologii z interesem publicznym.
- Inkluzywne zaangażowanie podmiotów: Zaangażowanie różnorodnych interesariuszy — w tym sektora publicznego, twórców technologii, ustawodawców, przedstawicieli akademickich i społeczeństwa obywatelskiego — na wczesnym etapie procesu innowacji i dyskusji politycznych, aby uniknąć pracy odrębnych od siebie silosach. To gwarantuje, że innowacje uwzględniają potrzeby i obawy wszystkich grup, nie tylko tych najbardziej wpływowych.
- Przejrzystość i odpowiedzialność: Konieczna jest przejrzystości w tworzeniu nowych technologii, umożliwiając społeczeństwu zrozumienie dlaczego i jak te innowacje są projektowane, wdrażane, wykorzystywane i zarządzane. Wprowadzenie środków odpowiedzialności, takich jak niezależne audyty i oceny wpływu zagwarantuje, że firmy i innowatorzy będą mogli zostać pociągnięci do odpowiedzialności, która na nich spoczywa.
- Umiejętności i kompetencje: Ramię w ramię z regulacjami musi iść wsparcie rozwoju krytycznego myślenia i kompetencji, które są niejako wymuszone i kluczowe w osiągnięciu sukcesu przez jednostki i organizacje w świecie napędzanym przez sztuczną inteligencję. Kompetencje te łączą umiejętności techniczne, etyczne i strategiczne, ponieważ samo AI przenika cały przekrój działań. Kluczowa jest też umiejętność rozumienia sztucznej inteligencji i danych samych w sobie — ich możliwości, ograniczeń i zastosowań. Ważne jest także wprowadzenie zdrowej „diety informacyjnej” — co wybierać, czego unikać i jak być selektywnym.
Zapraszamy do zapoznania się z notatkami wizualnymi z konferencji, których autorką jest Magda Rysuje (poniżej)!
Converging Realms: Law, Technology, and Society in the Age of Ethical and Multi-Agent AI
Kraków, 26–27 września 2024
Konferencja została zorganizowana przez Future Law Lab (FLL) na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Fundację Centrum Cyfrowe (FCC), a Kancelaria Radców Prawnych Lubasz i Wspólnicy pełniła rolę partnera strategicznego. Udział w konferencji był otwarty i bezpłatny dzięki wsparciu finansowemu z Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz wsparciu partnerów konferencji.
Honorowy patronat: Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Partnerzy: Polski Komitet ds. UNESCO, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Allegro, Google, Knowledge Rights 21
Patroni: Fundacja Panoptykon, Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji (PIIT), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Izba Gospodarki Elektronicznej, Związek Cyfrowa Polska, IAB Polska, Wolters Kluwer, NASK – Państwowy Instytut Badawczy
Patroni medialni: Rzeczpospolita, Dziennik Gazeta Prawna
KEYNOTE DAY 1
Henry Prakken, Artificial Intelligence and Data Science division, Utrecht University
PANEL 1: AI + ETHICS
Wayne Holmes, International Research Centre On Artificial Intelligence
Alek Tarkowski, Open Future
Wojciech Ciszewski, Uniwersytet Jagielloński
Zofia Dzik, Centrum Etyki Technologii Instytutu Humanites
Moderacja: Maria Drabczyk, Centrum Cyfrowe
PANEL 2: AI + CULTURE
Mia Ridge, British Library
Marta Materska-Samek, Uniwersytet Jagielloński
Marco Fiore, Michael Culture Association
Marcin Olender, Google
Tomasz Włodarski, Małopolski Instytut Kultury
Moderacja: Ewa Laskowska-Litak, Uniwersytet Jagielloński
PANEL 3: AI+EDUCATION
Anna Bałdyga, Komisja Edukacji Rady Miasta Krakowa
Daniel Rząsa, Google News Initiative
Ida Schrøder, Aarhus University
Moderacja: Dawid Juszka, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
KEYNOTE DAY 2 + ROUNDTABLE: AI + CHANGING ECOSYSTEM
Keynote: Katarzyna Śledziewska, Digital Economy Lab, Uniwersytet Warszawski
PANEL DYSKUSYJNY:
Katarzyna Śledziewska, Digital Economy Lab, Uniwersytet Warszawski
Karol Kościński, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
Robert Kroplewski, Global Partnership on Artificial Intelligence
Justyna Jasiewicz, PwC
Borys Stokalski, Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji
Moderacja: Joanna Sanetra-Szeliga, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
PANEL 4: AI+RESEARCH
Maciej Maryl, Centrum Humanistyki Cyfrowej, Polska Akademia Nauk
Maja Bogataj Jančič, Intellectual Property Institute, Knowledge Rights 21
Pamela Krzypkowska, Ministerstwo Cyfryzacji
Maciej Piasecki, Politechnika Wrocławska
Konrad Gliściński, Uniwersytet Jagielloński
Moderacja: Kuba Piwowar, Centrum Cyfrowe, Uniwersytet SWPS
PANEL 5: AI + JUSTICE
Iga Bałos, ENOIK
Olivier Halupczok, Boldare
Marco Giacalone, Vrije Universiteit Brussel
Karolina Wilamowska, Women in Law
Moderacja: Tomasz Sroka, Uniwersytet Jagielloński
PANEL 6: AI+PRIVACY
Karolina Mojzesowicz, Komisja Europejska
Przemysław Pałka, Uniwersytet Jagielloński
Katarzyna Szymielewicz, Fundacja Panoptykon
Mirosław Wróblewski, Urząd Ochrony Danych Osobowych
Sławomir Dziurzyński, Allegro
Moderacja: Dominik Lubasz, Lubasz i Wspólnicy. Kancelaria Radców Prawnych
Notatki graficzne z konferencji stworzyła Magada Rysuje.