Brazylia reformuje prawo autorskie

Centrum Cyfrowe zostało zaproszone na zamknięte spotkanie dotyczące reformy prawa autorskiego, a w szczególności kwestii wyjątków i ograniczeń prawa autorskiego, zorganizowane przez fundację FGV w Rio de Janeiro. Podczas spotkania Marcos Souza, dyrektor departamentu prawa autorskiego w Ministerstwie Kultury Brazylii przedstawił założenia czwartego już projektu reformy prawa autorskiego, którego jest współautorem. Celem reformy jest zwiększenie równowagi pomiędzy interesami twórcy a interesami użytkownika. Główny nacisk położono na uelastycznienie wyjątków i ograniczeń prawa autorskiego, czyli dozwolonego użytku prywatnego i publicznego. Przykład brazylijski był punktem wyjścia do szerszej dyskusji nad możliwością wdrożenia elastycznego modelu dozwolonego użytku.
Dyrektor Souza, w imieniu rządu Brazylii, wezwał do mobilizacji społecznej na rzecz obrony interesu publicznego, który jest zagrożony przez przeciwników reformy.
Pozytywnie było usłyszeć, że administracja rządowa słucha potrzeb społecznych i mówi o nich. Trzeba pozwolić biednym ludziom w fawelach legalnie słuchać radia, trzeba pozwolić ludziom legalnie oglądać filmy w ramach społecznych klubów filmowych, trzeba pozwolić, żeby dzieci w szpitalach mogły legalnie obejrzeć przedstawienie na żywo – mówił dyrektor Souza.
W związku z tym projekt zmian jest dość szczegółowy, ale nie poprzestaje na zdefiniowaniu listy 21 przypadków dozwolonego użytku. Co ciekawe – wprost umieszcza w brazylijskim prawie ogólną klauzulę zezwalającą na dozwolony użytek w celach niekomercyjnych w oparciu o tzw. test trójstopniowy. Sąd będzie miał prawo orzec o dozwolonym użytku danego utworu w przypadku jeżeli: utwór został wykorzystany niekomercyjnie, wykorzystanie nie narusza normalnego korzystania z utworu, a autor i źródło zostały podane.
Na spotkaniu w fundacji FGV projekt został przyjęty z uznaniem, jednak nie obeszło się bez głosów krytyki wobec proponowanego brzmienia klauzuli ogólnej. Krytyka dotyczyła głównie sformułowania „niekomercyjnie”. Podnoszono że jest to trudne do wykazania, i że zamiast powinno stosować się kryterium „wykorzystania utworu zgodnie z celem który ma być osiągnięty”.
Jesteśmy dumni z brazylijskiego Ministerstwa Kultury, że podejmuje tak śmiałe kroki reformatorskie i z tego, ze ze zrozumieniem słucha społecznych uwag i poddaje się konstruktywnej krytyce. Naszemu Ministerstwu życzymy podobnych sukcesów.