Domena publiczna 2024
1 stycznia to Dzień Domeny Publicznej – ogólnoświatowe święto twórczej wolności, podczas którego każdego roku setki książek, filmów i piosenek trafiają do domeny publicznej. To wydarzenie oznacza wygaśnięcie ochrony praw autorskich, dając społeczeństwu swobodę ponownego kreatywnego wykorzystania, rozpowszechniania i modyfikowania tych dzieł kultury.
Myszka Miki w domenie publicznej
W tym roku do domeny publicznej w Stanach Zjednoczonych weszła pierwsza wersja Myszki Miki (a także Minnie), udowadniając, że prawa autorskie rzeczywiście mają charakter tymczasowy*. To wizerunek ikony dziecięcych (i nie tylko) bohaterów z filmu rysunkowego Parowiec Willie (ang. Steamboat Willie) z 1928 roku.
Nie oznacza to jednak, że od teraz można dobrowolnie wykorzystywać dowolne wizerunki najbardziej znanej na świecie Myszki. Firma Disney nadal zachowuje prawa do nowszych wersji Myszki Miki i innych dzieł, które pozostają objęte prawem autorskim. Możliwe, że w najbliższych latach sądy będą analizowały przypadki wykorzystania poszczególnych wizerunków animowanych bohaterów Disneya i orzekały czy w danej wersji stanowią one jeszcze chronioną własność firmy, czy już są częścią domeny publicznej.
Steamboat Willie, Walt Disney, źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna
A co się dzieję na polskim podwórku?
W 2024 do domeny publicznej trafiły dzieła m.in. Juliana Tuwima, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Kornela Makuszyńskiego. Część z nich znajdziecie już na Wolne Lektury.
Niezapomniany Teatrzyk Zielonej Gęsi, a w nim stworzeni i stworzone przez Gałczyńskiego: Osiołek Porfirion, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska i Alojzy Gżegżółka.
Ukochane przez dzieci dzieła Tuwima: „Lokomotywa”, „Ptasie radio”, „Pan Hilary”, „Słoń Trąbalski”, a także mistrzowskie językowo, celnie i z humorem komentujące naszą rzeczywistość utwory już dla starszych dzieci.
Bohaterowie i bohaterki Makuszyńskiego z „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Szatana z siódmej klasy” i „Awantury o Basię”.
Czekają na Was w domenie publicznej, by zyskać nowe życie w Waszych dziełach! Jednie wyobraźnia ogranicza teraz Wasze możliwości 🙂
__________________________________
* W 1998 roku, aby wydłużyć ochronę prawa autorskiego do postaci Myszki Miki działania lobbystyczne Walt Disney Company doprowadziły do wydłużenia ochrony prawa autorskiego w USA z 75 do 95 lat.
zdjęcia w grafice tytułowej: Kornel Makuszyński, Wikimedia Commons, domena publiczna, Konstanty Ildefons Gałczyński, Wikimedia Commons, domena publiczna, Julian Tuwim, Archiwa Państwowe/Miernicki Władysław