Raport: „Mapowanie pozarządowego sektora dziedzictwa w Europie Środkowo-Wschodniej”
Opracowany przez Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie we współpracy z Centrum Cyfrowym raport jest efektem prowadzonego w latach 2023–2025 projektu badawczego na temat kondycji sektora pozarządowego dziedzictwa w Europie Środkowej i Wschodniej.
Po dwóch latach badań zrealizowanych w dziesięciu krajach Europy Środkowej i Wschodniej oddajemy w Państwa ręce ponad dwustustronicowy raport „Mapping of the Central and Eastern European non-governmental heritage sector”. Prezentujemy w nim dane dotyczące pozarządowego sektora dziedzictwa oraz wnioski z badań empirycznych dotyczące jego kondycji, wyzwań i potrzeb. To pionierskie w skali Europy badanie może przyczynić się do wprowadzenia lepszych rozwiązań dla sektora dziedzictwa na szczeblu europejskim.
Pobierz raport
Pobierz streszczenie
W czerwcu 2025 roku Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie we współpracy z Centrum Cyfrowym w Warszawie udostępniła raport na temat kondycji sektora pozarządowego dziedzictwa w Europie Środkowej i Wschodniej: „Mapping of the Central and Eastern European non-governmental heritage sector: Report”. Jest on efektem prowadzonego w latach 2023–2025 projektu badawczego, który objął swym zasięgiem dziesięć krajów europejskich: Białoruś, Czechy, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Ukrainę i Węgry.
Projekt stanowił odpowiedź na potrzebę uzupełnienia braków wiedzy o skali, charakterystyce i wyzwaniach pozarządowego sektora dziedzictwa w regionie, którego wielkość została oszacowana na około 33,500 podmiotów. Z badań dowiadujemy się, że sektor jest raczej rozdrobniony, ale działający dynamicznie, w oparciu o głęboko zakorzenione wartości społeczne i poczucie misji. Pojawiające się poczucie braku docenienia ze strony władz oraz społeczeństwa, wraz z trudnościami o charakterze finansowym stanowią podstawę częstego wskazywanego wypalenia osób pracujących w sektorze i obniżonego poczucia ich satysfakcji z pracy. Zainteresowanie młodych ludzi i odnowa pokoleniowa w organizacjach jest również wymieniana jako istotne wyzwanie stojące przed organizacjami. Aby sektor działał sprawnie, konieczna jest z jednej strony zmiana postrzegania organizacji pozarządowych i docenienie ich trudu, z drugiej zaś reforma wsparcia finansowego i organizacyjnego.
Badania zostały oparte na danych źródłowych, analizie danych ilościowych, ankiecie internetowej, wywiadach pogłębionych z kluczowymi interesariuszami oraz dyskusjach grupowych prowadzonych w dziesięciu językach narodowych. W gromadzeniu danych pomagało dziesięciu facylitatorów z poszczególnych krajów objętych analizą.
Badanie zostało zrealizowane w ramach międzynarodowego konsorcjum European Heritage Hub – Europejskiego Huba Dziedzictwa, jednego z największych projektów w zakresie dziedzictwa kulturowego obejmującego swym zasięgiem całą Europę, którego celem jest wsparcie zielonej, społecznej i cyfrowej transformacji. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską, a Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie jest jednym z dwudziestu partnerów.
Raport ukazał się w wersji drukowanej i elektronicznej.
Zespół autorski:
Katarzyna Jagodzińska
Joanna Sanetra-Szeliga
Maria Drabczyk
Dominika Hołuj
Aleksandra Janus
Zuzanna Ciesielska
John Beauchamp
Współpraca: Miruna Găman (Ruminia), Kristina Kuznetsova-Bogdanovitsh (Estonia), Veronika Panwar (Słowacja), Miklós Rácz (Węgry), Leszek Richter (Czechy), Stsiapan Stureika (Białoruś), Baiba Tjarve (Łotwa), Oksana Uzlova (Ukraina), Indrė Užuotaitė (Litwa), Lesia Voroniuk (Ukraina).