Wolne licencje w nauce. Instrukcja – premiera publikacji

Dziś w sieci swoją premierę ma owoc współpracy Centrum Cyfrowego i projektu BazHum Muzeum Historii Polski. Publikacja “Wolne licencje w nauce. Instrukcja”, skierowana jest do autorów – humanistów (choć nie tylko), chcących dowiedzieć się jak efektywnie udostępniać i zwiększać widoczność swoich prac w sieci dzięki wolnym licencjom. Instrukcja powstała metodą booksprintu – kolektywnego i szybkiego pisania książek i razem z seminarium dla redakcji czasopism naukowych rozpoczyna działania w ramach projektu Biblioteka Otwartej Nauki.

Ruch otwartego dostępu (ang. Open Access) – działający na rzecz powszechnego i wolnego dostępu do treści naukowych – w ostatnich latach znacząco zyskuje na popularności i co raz częściej przechodzi na model pełnej otwartości prawnej. W 10-lecie sformułowania Deklaracji Budapeszteńskiej opracowane zostały nowe rekomendacje , zalecające wolne licencje.

Ubiegły rok przyniósł środowisku naukowemu kolejne ważne argumenty w dyskusji o przyszłości dostępu do treści naukowych. Akademicka wiosna, która w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych spowodowała masowy ruch naukowców wyrażony w petycjach skierowanych do rządów i bojkotach działalności niektórych wydawnictw, dziś zbiera owoce w postaci coraz częściej wprowadzanych w życie lub co najmniej dyskutowanych zmian prawnych na rzecz dostępności i otwartości nauki. Otwarty dostęp popierają już nie tylko biblioteki i akademicy ale również UNESCO, Bank Światowy, a ostatnio ministrowie nauki grupy najbogatszych państw świata G8.

Także w Polsce rośnie popularność otwartego dostępu, jednakże brak usystematyzowanej wiedzy i stosunkowo nieliczna kadra naukowa zajmująca się tym tematem sprawiają, że nie mamy wystarczającego zaplecza dla realizacji projektów otwartościowych. Słaba znajomość zagadnień z zakresu prawa autorskiego wśród naukowców równa się nieznajomości narzędzi, za pomocą których mogą oni świadomie decydować o tym, w jaki sposób ich dorobek naukowy jest udostępniany, widoczny i jakie są możliwości jego dalszego wykorzystania.

Chcąc odpowiedzieć na rosnące potrzeby nauki polskiej, w publikacji „Wolne licencje w nauce. Instrukcja” oraz pozostałych działaniach edukacyjnych projektów Biblioteka Otwartej Nauki i Spółdzielnia Wiedza:

• staramy się przystępnie wyjaśnić podstawy prawa autorskiego i licencji Creative Commons,

• chcemy przekonać autorów, że warto wykorzystywać wolne licencje do publikowania własnych prac i pokazujemy dlaczego,

• dajemy praktyczną instrukcję m.in. tego, jak czytać umowy wydawnicze i na co zwracać uwagę, aby zapewnić jak najszerszy dostęp do własnej publikacji naukowej,

• przypominamy autorom, że umowy można, a nawet należy negocjować i podsuwamy argumenty, za pomocą których mogą przekonywać wydawców do publikowania na otwartych licencjach.

Publikacja powstał podczas booksprintu: 12 osobom w pięć dni udało się przejść drogę od napisania przez redakcję, korektę po skład i publikację w dwóch formatach PDF i ePUB (na czytniki ebooków). Patronat nad publikacją objęły: Koalicja Otwartej Edukacji i blog Warsztat Badacza. Publikacja powstała w ramach projektów Spółdzielnia Wiedza, Biblioteka Otwartej Nauki oraz BazHum, dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Historii Polski.

Pobierz publikację Wolne licencje w nauce. Instrukcja (PDF) lub ePUB