Stanowisko w sprawie ram prawnych w zakresie egzekwowania prawa własności intelektualnej

W odpowiedzi na zaproszenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do udziału w pracach nad przygotowaniem stanowiska Rządu RP w konsultacjach dotyczących ram prawnych w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej, przedstawiliśmy nasze stanowisko.

Pełna treść naszego stanowiska dostępna jest w formacie PDF.

Uważamy, że z perspektywy użytkowników internetu nie ma konieczności rewizji dyrektywy 2004/48/WE w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (IPRED) w celu zaostrzenia jej postanowień. Jeżeli wskazane byłyby zmiany, to tylko takie, które pozwalałyby zachować właściwą równowagę pomiędzy interesami odbiorców a ochroną praw twórców treści. Konieczne są natomiast zmiany łagodzące represyjność prawa autorskiego, na co wskazywaliśmy wielokrotnie w stanowiskach Centrum Cyfrowego.

1. Należy odstąpić od zarówno cywilnego, jak i karnego ścigania obywateli wymieniających się plikami na niekomercyjna skalę, w tym należy odstąpić od ścigania tych twórców utworów zależnych, którzy dokonują remiksu na niekomercyjną skalę. Sankcje karne za naruszanie praw własności intelektualnej przez osoby fizyczne powinny zostać zminimalizowane.
2. Należy wprowadzić mechanizmy umożliwiające swobodne korzystanie przez obywateli z uprawnień dozwolonego użytku, w tym bezpośredni zakaz umownego wyłączania prawa dozwolonego użytku lub wprowadzania zabezpieczę technicznych uniemożliwiających wykonywanie przez obywateli przysługujących im praw.
3. Nie można dopuścić do sytuacji aby dostawcy Internetu lub serwisy hostingowe zmuszani byli do filtrowania treści na podstawie nakazów nałożonych przez sądy cywilne egzekwujące prawa własności intelektualnej, wbrew postanowieniom dyrektywy WE/21/2000 („e-Commerce”).

Ponadto uważamy, że debata na temat prawa autorskiego nie powinna skupiać się na kwestiach związanych z egzekucją, ale na systemach finansowych i biznesowych modelach, które mogą pomieścić powszechne praktyki społeczne, takie jak niekomercyjna wymiana plików i dzieł kultury, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednich środków finansowych na działania twórcze.

Należy szczególnie uważać, żeby ewentualne zmiany w IPRED nie doprowadziły do wdrożenie nieproporcjonalnych technologii filtrujących mających na celu zapobieganie korzystaniu z kultury w celach niekomercyjnych. Wolność słowa, prywatność i prawa do rzetelnego procesu sądowego zostałyby osłabione przez większe zaangażowanie w system egzekwowania prawa autorskiego pośredników internetowych.

Naszym zdaniem pożądany kierunek zmian w systemie egzekwowania praw własności intelektualnej to zwiększenie ochrony praw podstawowych użytkowników i ich swobód online, a co za tym idzie umożliwienie niekomercyjnego korzystania z treści chronionych prawem autorskim. Tylko takie podejście służyło będzie rozwojowi społeczeństwa opartego na wiedzy.