Kserokopia #21 – przegląd linków o prawie autorskim (5 – 16 września)

W tym wydaniu Kserokopii piszemy m.in. o dyskusji na temat otwartości e-podręczników w ramach programu “Cyfrowa Szkoła”, zachęcamy do lektury raportu OEDC nt. ekonomicznych aspektów prawa własności intelektualnej i nowego czasopisma open access, a także wracamy do tematu opłaty reprograficznej. 

E-podręczniki a otwartość

Ośrodek Rozwoje Edukacji (ORE) opublikował w Sieci pierwsze e-podręczniki powstałe w ramach programu “Cyfrowa Szkoła”. W założeniach programu każdy miał mieć możliwość swobodnego korzystania z e-podręczników – zarówno w celach niekomercyjnych jak i komercyjnych. Niestety, jak zauważa Koalicja Otwartej Edukacji (KOED), deklaracje nie zostały spełnione, a e-podręczniki są  “źle przygotowanym zasobem treści, którego nie da się zmienić, dostosować do potrzeb uczniów czy uzupełnić”. ORE opublikowało oficjalną odpowiedź na stanowisko, zapewniając, że “wszystkie dzieła wytworzone  w projekcie epodreczniki.pl będą udostępnione na licencji Creative Commons”. KOED i ORE rozpoczęły wspólną pracę nad rozwiązaniem problemów związanych z licencjonowaniem e-podręczników.

Ekonomiczne aspekty prawa własności intelektualnej

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przygotowała nowy raport dotyczący ekonomicznej analizy prawa własności intelektualnej “Enquiries into Intellectual Property’s Economic Impact”. Publikacja jest częścią większego projektu dotyczącego kapitału opartego na wiedzy (knowledge-based capital). Celem raportu było przeanalizowanie roli jaką odgrywa prawo własności intelektualnej w ekonomiach krajów członkowskich OECD w czasach znacznego rozwoju Internetu. Autorzy raportu podsumowują, że rola prawa własności intelektualnej zmieniła się z czynnika istotnego jedynie dla ograniczonej liczby podmiotów na regulacje wpływające na tak ważne obszary jak handel, konkurencja, podatki i ochrona konsumentów.

Prywatna korespondencja nie jest chroniona przez prawo autorskie

Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił pozew w sprawie książki “Wybór Ireny” wydanej przez PWN. Uczestnik powstania w getcie warszawskim Simha Rotem-Kazik Ratajzer pozwał wydawnictwo za wykorzystanie bez jego zgody prywatnych listów do łączniczki Żydowskiej Organizacji Bojowej. Jednym z podnoszonych zarzutów było naruszenie prawa autorskiego. Sąd orzekł jednak, że prywatna korespondencja nie może być uznana za “utwór” w świetle prawa autorskiego. Oddalone zostały również zarzuty dotyczące naruszenia dóbr osobistych poprzez złamanie tajemnicy korespondencji. O sprawie pisze Mariusz Jałoszewski w Gazecie Wyborczej.

Open access w nauce

Research Ideas & Outcomes (RIO) to nowe czasopismo Open Access, które jako pierwsze publikuje wyniki badań ze wszystkich etapów ich prowadzenia. Takie podejście jest innowacyjne w stosunku do tradycyjnych czasopism naukowych, które publikują jedynie artykuły z ostatecznymi wynikami po przeprowadzeniu badań. Publikacja pierwszych prac planowana jest na listopad tego roku. Co więcej, system operuje tagami powiązanymi z Milenijnymi Celami Rozwoju ONZ i Wyzwaniami Społeczenymi UE. Takie tagi pozwalają na łatwe wyszukiwanie badań (zarówno z zakresu nauk ścisłych, jak i humanistycznych) mających wpływ na konkretne problemy społeczne.

Opłata reprograficzna w Austrii

26 sierpnia 2015 Sąd Gospodarczy w Wiedniu wydał wyrok w sprawie pozwu austriackiej organizacji zbiorowego zarządu Austro Mechana przeciwko Amazonowi. Austro Mechana zażądała od Amazona opłaty reprograficznej za sprzedane urządzenia do przechowywania danych. Austriacki Sąd, powołując się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 11 lipca 2013 (w sprawie C‑521/11), pozew oddalił. W uzasadnieniu stwierdzono m.in., że dopuszczalne w prawie krajowym (zgodnie z Dyrektywą InfoSoc) jest tylko żądanie opłaty reprograficznej od osób prywatnych i firm pod warunkiem, że funkcjonuje również prawo do zwrotu opłaty dla wszystkich tych, którzy używają urządzeń do przechowywania danych w innych celach niż prywatne kopiowanie utworów. Natomiast austriackie prawo nie zawiera takich gwarancji. Więcej o wyroku przeczytać można w analizie dr. Ulrich Börgera.