Raport: Navigating Legal Uncertainty in European Museums
Transformacja cyfrowa to dla sektora kultury ogrom nowych możliwości, ale też wyzwań prawnych – zwłaszcza w kwestii praw autorskich, ochrony danych osobowych czy zarządzania zbiorami online. Jak europejskie muzea radzą sobie z tym ryzykiem na co dzień?
„Navigating Uncertainty: Legal Risk Awareness and Management in European Museums” to badanie przeprowadzone przez Centrum Cyfrowe na zlecenie Stowarzyszenia COMMUNIA.
Realizując działania wokół unijnego Aktu w sprawie Wiedzy Cyfrowej zauważyliśmy, że strach przed pozwami sądowymi i pociągnięciem do odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich jest ogromną barierą w codziennym funkcjonowaniu muzeów. Obawy te uniemożliwiają instytucjom pełne wykorzystanie możliwości, które prawo autorskie tak naprawdę już przewiduje. Badanie dostarcza konkretnych dowodów na to, jak narażenie na potencjalne roszczenia z tytułu praw autorskich utrudnia muzeom wypełnianie ich misji jak najszerszego udostępniania wiedzy i kultury.
Opierając się na ośmiu pogłębionych wywiadach z ekspertami i ekspertkami z sektora, analizujemy jak europejskie muzea radzą sobie ze spotykanym codziennie ryzykiem prawnym. Skupia się ono na prawie autorskim w kontekście ponownego wykorzystania kolekcji: od budowania repozytoriów online, poprzez tworzenie materiałów edukacyjnych, na eksperymentach z narzędziami napędzanymi sztuczną inteligencją (AI) skończywszy. Badanie pokazuje, że muzea często przyjmują strategie unikające ryzyka w kwestiach praw autorskich i własności intelektualnej. Strach przed naruszeniem ogranicza dostęp i ponowne wykorzystanie, dlatego kluczowe rekomendacje są jednocześnie wezwaniem do pilnej harmonizacji unijnego prawa autorskiego, wprowadzenia bezpiecznych przystani dla muzeów oraz ram współpracy, które pozwolą zarówno zachować odpowiedzialność prawną, jak i wprowadzanie innowacji.
Analiza jest przedsmakiem dalszych badań i wniosków, które COMMUNIA opublikuje na początku 2026 roku – temat ten zagłębi jeszcze bardziej szczegółowo holenderski Institute for Information Law (IViR).
Czytaj więcej i pobierz raport na stronie COMMUNIA.