Bioróżnorodność i Å›lad ekologiczny


Infografiki nie muszÄ… być proste. Najczęściej staramy siÄ™, żeby wizualnie byÅ‚y jak najmniej skomplikowane, żeby komunikowaÅ‚y prezentowane treÅ›ci w sposób bÅ‚yskawiczny, niejako bezpoÅ›redni. Co jednak, gdy sam temat jest na tyle skomplikowany, że sam w sobie wymaga poważnego wstÄ™pu, by odbiorcy mogli zrozumieć, co wizualizacja pokazuje? Tak jest w przypadku bardzo ciekawego, mocnego w wydźwiÄ™ku, lecz nienajprostszego w odbiorze plakatu ekologicznej fundacji WWF.
Åšlad ekologiczny to – cytujÄ…c WikipediÄ™ – „szacowana ilość hektarów powierzchni lÄ…du i morza potrzebna do rekompensacji zasobów zużytych na konsumpcjÄ™ i absorpcjÄ™ odpadów”. Znaczy to, że szacuje siÄ™ np. jaka powierzchnia terenów zielonych potrzebna jest na zaabsorbowanie wytworzonego przez dane paÅ„stwo dwutlenku wÄ™gla (wiÄ™cej wyjaÅ›nia inny plakat WWF). Åšlad liczy siÄ™ w tzw. globalnych hektarach. Globalnych, bo czÄ™sto zasoby potrzebne do zrekompensowania zużycia pochodzÄ… spoza paÅ„stwa, które realnie wytwarza ów Å›lad.
Prezentowany plakat jest zestawieniem dwóch wskaźników: poziomu bioróżnorodnoÅ›ci oraz Å›ladu ekologicznego wÅ‚aÅ›nie. Każdy, kto zastanowi siÄ™ choć chwilÄ™ nad tym zjawiskiem, szybko zacznie podejrzewać, że prawdopodobnie istnieje tutaj bezpoÅ›rednia zależność – wiÄ™kszy Å›lad, mniejsza bioróżnorodność. WWF pokazuje, że zależność jest o wiele bardziej subtelna.
Autorzy plakatu dokonujÄ… jednego ruchu: zbierajÄ… paÅ„stwa Å›wiata w trzy grupy ekonomiczne, te o wysokim, Å›rednim i niskim przychodzie. Okazuje siÄ™ po chwili, że w przeciÄ…gu ostatnich czterdziestu lat bioróżnorodność krajów o wysokim przychodzie zwiÄ™ksza siÄ™ odrobinÄ™ choć ich Å›lad ekologiczny – wyjÅ›ciowo zdecydowanie wiÄ™kszy od dwóch pozostaÅ‚ych grup – zdecydowanie roÅ›nie (o okoÅ‚o dwadzieÅ›cia procent). To wbrew naszej wstÄ™pnej intuicji. JeÅ›li Å›lad roÅ›nie, spadać powinna bioróżnorodność.
Sytuacja wyjaÅ›nia siÄ™ jednak, gdy spojrzymy, jak wyglÄ…da zmiana poziomu bioróżnorodnoÅ›ci krajów o najniższym przychodzie. Pomimo tego, że ich Å›lad ekologiczny w ogóle siÄ™ nie zmienia (pozostajÄ…c na poziomie poniżej dwudziestu procent Å›ladu krajów bogatych), ich poziom bioróżnorodnoÅ›ci dramatycznie opada.
Jak widać to nie przypadek, że miarÄ… Å›ladu ekologicznego sÄ… wÅ‚aÅ›nie globalne hektary.