Otwarta kultura – korzyÅ›ci bez ograniczeÅ„

Tak w skrócie można podsumować zebrane przez Effie Kapsalis studia przypadków instytucji kultury i dziedzictwa publikujÄ…cych w sieci. Nie jest to tytuÅ‚ na wyrost, zwÅ‚aszcza gdy porówna siÄ™ wyniki oglÄ…dalnoÅ›ci zbiorów z kolekcji muzeów dostÄ™pne na ich stronie i w serwisach Flickr oraz Wikimedia Commons. To jednak nie jedyny argument. Z niedawnych badaÅ„ Fundacji Andrew W. Mellon 11 amerykaÅ„skich muzeów wynika, że te które nadal utrzymujÄ… ograniczenia prawne dla swoich kolekcji i tworzonych zasobów nie zanotowaÅ‚y wzrostu ich oglÄ…dalnoÅ›ci i ponownego wykorzystania niezależnie od ponoszonych wydatków.

486px-Archives_of_American_Art_-_Employment_and_Activities_poster_for_the_WPA's_Federal_Art_Project_-_11772PotwierdzajÄ… to wywiady i obserwacje przeprowadzone przez Kapsalis w wybranych muzeach. Te które postanowiÅ‚y nie ograniczać prawnie digitalizowanych przez siebie zasobów z domeny publicznej, zaczęły stosować licencje Creative Commons dla swoich materiałów edukacyjnych, metadanych czy nowych zasobów takich jak obiekty 3D, kroje czcionek itp. zanotowaÅ‚y bardzo bezpoÅ›rednie korzyÅ›ci (oglÄ…dalność, pobrania, możliwość lepszej organizacji pracy, wiÄ™cej informacji o zainteresowaniach odbiorców) oraz tak trudne do zmierzenia, ale odczuwalne, jak w przypadku muzeum designu Cooper Hewitt. Nowojorskie muzeum w kilka lat wybiÅ‚o siÄ™ na pozycjÄ™ lidera w swojej dziedzinie dziÄ™ki aktywnej i otwartej obecnoÅ›ci w sieci.

Wróćmy na chwilÄ™ do oglÄ…dalnoÅ›ci i danych: w przypadku zasobów Smithsonian, amerykaÅ„skiego rozbudowanego muzeum narodowego, zasoby które trafiÅ‚y na Flickr Commons zostaÅ‚y obejrzane ok 10 000 razy, a po przeniesieniu ich do Wikipedii Å›rednio 100 000 razy, podczas gdy na stronie instytucji od 2008 roku nie osiÄ…gnęły nawet kilku tysiÄ™cy. WażnÄ… rolÄ™ ogrywa w tym procesie nie tylko wybór platform, ale również oznaczenia jasno informujÄ…ce o domenie publicznej i braku ograniczeÅ„ praw autorskich majÄ…tkowych. Takie proste oznaczenie wybierane przez instytucje publikujÄ…ce we Flickr Commons pozwala wikipedystom i innym poszukiwaczom samodzielnie i bezpiecznie wybierać materiaÅ‚y do ich dalszego wykorzystania.

Ilustracja: Archives of American Art – Employment and Activities poster for the WPA’s Federal Art Project (domena publiczna), źródÅ‚o: Archives of American Art, Wikimedia Commons.