Otwarte Zabytki – notatka ze spotkania z ekspertami
W środę, 9 sierpnia zespół Otwartych Zabytków spotkał się z ekspertami. Przybyli na nie licznie przedstawiciele instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, świata nauki, przewodnicy, architekci zajmujący się zawodowo zabytkami i zainteresowani ich ochroną. Zwróciliśmy się do nich z prośbą o radę w kilku istotnych kwestiach związanych z rozwojem projektu. Oto najważniejsze wnioski i sugestie:
1. Otwarte Zabytki stwarzają szansę na budowanie relacji społecznych w oparciu o dobra kultury i stworzenia nowej kultury dialogu na ten temat. Mogą stać się forum negocjacji między środowiskami: urzędami, inwestorami i miłośnikami zabytków.
2. Mamy okazję stworzyć ogólnopolski ruch wokół zabytków i skutecznie wywierać presję społeczną na rzecz ich ochrony.
3. Warto wypracować mechanizm dodawania zabytków do rejestru na zasadzie inicjatywy obywatelskiej. Chęć współpracy w tym zakresie zadeklarował warszawski oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Planujemy m.in. tworzenie list zabytków, które w pierwszej kolejności powinny być dodawane do rejestru i na ich podstawie występować z wnioskiem do konserwatorów.
3. Treści (opisy) zamieszczane w serwisie na zasadzie społecznościowej:
– mogą być bardzo różnej jakości. Jedyną skuteczną metodą ich weryfikacji, jest weryfikacja również na zasadzie społecznościowej. Niezbędna będzie moderacja treści przez eksperta.
– powinny być jasno podzielone na warstwę merytoryczną oraz opisy społecznościowe (lokalne historie, legendy itd.)
– muszą zawsze odsyłać do źródeł.
4. Otwarte Zabytki będą stanowiły zbiorcze miejsce alertowania o stanie zabytków. Aby zgłosić alert, należy podać m.in. informację na temat stanu bezpieczeństwa, fotografię dokumentującą stan obiektu oraz opisać zniszczenia, którym uległ. Aby ułatwić użytkownikom korzystanie z tej funkcjonalności, spiszemy listę cech zabytku, na które należy zwrócić uwagę.
5. Zastanawialiśmy się również nad dodawaniem zabytków do obywatelskiego katalogu:
– jaką przyjąć definicję zabytku? Według ekspertów należy uwzględnić koncepcję, zgodnie z którą zabytkiem jest to, co lokalna społeczność uważa za zabytek (w ustawie dot. ochrony zabytków nie ma odzwierciedlenia wartości niematerialnej, która zawarta jest w przyjętej przez Polskę konwencji UNESCO – potrzebna zmiana ustawy). W procesie dodawania zabytku ważna będzie rola lokalnych organizacji, które mogą potwierdzać ich zabytkową wartość. Szeregu zabytków nie ma w rejestrze i pospiesznie wpisuje się je, gdy jest jakieś roszczenie (dobrze byłoby, żeby pojawiły się też w „naszym” rejestrze).
6. Dodatkowe informacje:
– osobom, które zajmują się zabytkami profesjonalnie potrzebny jest swobodny dostęp do dokumentacji online, a jeśli jest to niemożliwe – informacja, gdzie takie dokumenty można znaleźć. (Postanowiliśmy od razu uwzględnić ten postulat i dodać opcję informowania o dostępności dokumentów w nowej wersji katalogu.)
– warto postarać się o udostępnienie białych kart zabytków przez Narodowy Instytut Dziedzictwa
– serwis powinień umożliwiać dodawanie informacji czy dany obiekt jest zamknięty, czy otwarty, kto jest właścicielem.
Dziękujemy gościom za czas poświęcony Otwartym Zabytkom. Postaramy się uwzględnić jak najwięcej sugestii i już wkrótce zapraszamy do serwisu w nowej odsłonie.