Otwarte Zabytki – notatka ze spotkania z ekspertami

W Å›rodÄ™, 9 sierpnia zespół Otwartych Zabytków spotkaÅ‚ siÄ™ z ekspertami. Przybyli na nie licznie przedstawiciele instytucji publicznych, organizacji pozarzÄ…dowych, Å›wiata nauki, przewodnicy, architekci zajmujÄ…cy siÄ™ zawodowo zabytkami i zainteresowani ich ochronÄ…. ZwróciliÅ›my siÄ™ do nich z proÅ›bÄ… o radÄ™ w kilku istotnych kwestiach zwiÄ…zanych z rozwojem projektu. Oto najważniejsze wnioski i sugestie:
1. Otwarte Zabytki stwarzajÄ… szansÄ™ na budowanie relacji spoÅ‚ecznych w oparciu o dobra kultury i stworzenia nowej kultury dialogu na ten temat. MogÄ… stać siÄ™ forum negocjacji miÄ™dzy Å›rodowiskami: urzÄ™dami, inwestorami i miÅ‚oÅ›nikami zabytków.
2. Mamy okazjÄ™ stworzyć ogólnopolski ruch wokół zabytków i skutecznie wywierać presjÄ™ spoÅ‚ecznÄ… na rzecz ich ochrony.

3. Warto wypracować mechanizm dodawania zabytków do rejestru na zasadzie inicjatywy obywatelskiej. Chęć współpracy w tym zakresie zadeklarowaÅ‚ warszawski oddziaÅ‚ Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Planujemy m.in. tworzenie list zabytków, które w pierwszej kolejnoÅ›ci powinny być dodawane do rejestru i na ich podstawie wystÄ™pować z wnioskiem do konserwatorów.
3. TreÅ›ci (opisy) zamieszczane w serwisie na zasadzie spoÅ‚ecznoÅ›ciowej:
– mogÄ… być bardzo różnej jakoÅ›ci. JedynÄ… skutecznÄ… metodÄ… ich weryfikacji, jest weryfikacja również na zasadzie spoÅ‚ecznoÅ›ciowej. NiezbÄ™dna bÄ™dzie moderacja treÅ›ci przez eksperta.
– powinny być jasno podzielone na warstwÄ™ merytorycznÄ… oraz opisy spoÅ‚ecznoÅ›ciowe (lokalne historie, legendy itd.)
– muszÄ… zawsze odsyÅ‚ać do ÅºródeÅ‚.
4. Otwarte Zabytki bÄ™dÄ… stanowiÅ‚y zbiorcze miejsce alertowania o stanie zabytków. Aby zgÅ‚osić alert, należy podać m.in. informacjÄ™ na temat stanu bezpieczeÅ„stwa, fotografiÄ™ dokumentujÄ…cÄ… stan obiektu oraz opisać zniszczenia, którym ulegÅ‚. Aby uÅ‚atwić użytkownikom korzystanie z tej funkcjonalnoÅ›ci, spiszemy listÄ™ cech zabytku, na które należy zwrócić uwagÄ™.
5. ZastanawialiÅ›my siÄ™ również nad dodawaniem zabytków do obywatelskiego katalogu:
– jakÄ… przyjąć definicjÄ™ zabytku? WedÅ‚ug ekspertów należy uwzglÄ™dnić koncepcjÄ™, zgodnie z którÄ… zabytkiem jest to, co lokalna spoÅ‚eczność uważa za zabytek (w ustawie dot. ochrony zabytków nie ma odzwierciedlenia wartoÅ›ci niematerialnej, która zawarta jest w przyjÄ™tej przez PolskÄ™ konwencji UNESCO – potrzebna zmiana ustawy). W procesie dodawania zabytku ważna bÄ™dzie rola lokalnych organizacji, które mogÄ… potwierdzać ich zabytkowÄ…  wartość. Szeregu zabytków nie ma w rejestrze i pospiesznie wpisuje siÄ™ je, gdy jest jakieÅ› roszczenie (dobrze byÅ‚oby, żeby pojawiÅ‚y siÄ™ też w „naszym” rejestrze).
6. Dodatkowe informacje:
– osobom, które zajmujÄ… siÄ™ zabytkami profesjonalnie potrzebny jest swobodny dostÄ™p do dokumentacji online, a jeÅ›li jest to niemożliwe – informacja, gdzie takie dokumenty można znaleźć. (PostanowiliÅ›my od razu uwzglÄ™dnić ten postulat i dodać opcjÄ™ informowania o dostÄ™pnoÅ›ci dokumentów w nowej wersji katalogu.)
– warto postarać siÄ™ o udostÄ™pnienie biaÅ‚ych kart zabytków przez Narodowy Instytut Dziedzictwa
– serwis powinieÅ„ umożliwiać dodawanie informacji czy dany obiekt  jest zamkniÄ™ty, czy otwarty, kto jest wÅ‚aÅ›cicielem.
DziÄ™kujemy goÅ›ciom za czas poÅ›wiÄ™cony Otwartym Zabytkom. Postaramy siÄ™ uwzglÄ™dnić jak najwiÄ™cej sugestii i już wkrótce zapraszamy do serwisu w nowej odsÅ‚onie.