Otwartość zasobów edukacyjnych jako norma? Nasza propozycja nowelizacji Ustawy o systemie oświaty.

Przez ostatnie kilka miesięcy pracowaliśmy w Centrum Cyfrowym nad propozycjami zmian w Ustawie o systemie oświaty. Przygotowaliśmy tę propozycję legislacyjną, bowiem zmiany ustawowe pozwoliłyby w pełni wdrożyć politykę otwartości, którą rząd zainicjował w programie e-podręczników. Proces ten prowadziliśmy zgodnie ze standardami opracowywania projektów legislacyjnych – wykorzystaliśmy w pracy aktualny formularz oceny skutków regulacji, przeprowadziliśmy również konsultacje przygotowanego projektu. 

Nasz projekt zakłada dwie zmiany dotyczących zasobów edukacyjnych.

Po pierwsze, proponujemy aby wszelkie materiały edukacyjne, których stworzenie zostało sfinansowane ze środków publicznych przez Ministerstwo Edukacji i instytucje mu podległe, były obowiązkowo publikowane na otwartej licencji – pozwalającej na ich legalne, bezpłatne i swobodne wykorzystanie oraz modyfikację i dalsze rozpowszechnianie.

Po drugie, postulujemy, żeby publikacja ta miała miejsce w centralnym repozytorium edukacyjnym za pośrednictwem ogólnodostępnej platformy internetowej.

Projektowana zmiana stanowiłaby ułatwienie szczególnie dla tych nauczycieli, którzy zdecydowali się nie korzystać z tradycyjnego podręcznika i opierać się na powszechnie dostępnych materiałach edukacyjnych, jak również dla rodziców prowadzących edukację domową. Większa dostępność takich materiałów służyłaby również tym nauczycielom, którzy korzystając z tradycyjnego podręcznika poszukują materiałów dodatkowych. Konsekwentne jej stosowanie mogłoby pozytywnie wpłynąć na rozwój kultury dzielenia się najlepszymi praktykami, materiałami edukacyjnymi i ćwiczeniowymi wewnątrz sektora oświaty. W rezultacie, większa dostępność zasobów edukacyjnych służyłaby wyrównywaniu szans edukacyjnych oraz zwiększaniu dostępu do edukacji.

Aktualnie obowiązująca ustawa o systemie oświaty umożliwia przeznaczanie dotacji celowej z budżetu państwa na zakup podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych; na pokrycie kosztu ich drukowania i powielania lub na zakup urządzeń umożliwiających ich drukowanie lub powielanie. W związku z tym nauczyciele, którzy zamierzają skorzystać z zasobów udostępnionych zgodnie z projektowaną regulacją (tj. udostępnionych bezpłatnie i powszechnie w formie elektronicznej), będą mieli także możliwość ich wydrukowania lub powielania w ramach dotacji celowej (bez obciążania finansowego rodziców ucznia).

Zachęcamy do zapoznania się z naszym projektem nowelizacji ustawy. Uwzględniliśmy w niej uwagi zgłoszone do nas podczas konsultacji oraz uwagi zgłoszone przez zewnętrznych recenzentów. W konsultacjach wzięli udział m.in. członkowie Koalicji Otwartej Edukacji, przedstawiciele organizacji pozarządowych, a także praktycy i eksperci edukacyjni.

Jesteśmy przekonani, że zaproponowane przez nas rozwiązanie przyczyniłoby się do podniesienia jakości polskiej edukacji zwiększając m.in. zaangażowanie uczniów i nauczycieli w proces nauczania i uczenia się przy pomocy nowoczesnych technologii informacyjnych. Wdrożenie tych przepisów byłoby tym samym także odpowiedzią na zalecenia Komisji Europejskiej oraz Parlamentu UE, które wskazują na potrzebę dostosowania modeli oświatowych do szybkiego tempa zmiany technologicznej i rozpowszechniania idei uczenia się przez całe życie. Ale przede wszystkim w sposób bezpośredni kontynuowałoby kierunek obrany już raz przez polski rząd przy realizacji programu “Cyfrowa szkoła”.