Po co otwierać NGO? Centrum Cyfrowe na VII OFIP

Otwartość w NGO byÅ‚a tematem dyskusji podczas panelu, który Alek Tarkowski poprowadziÅ‚ podczas tegorocznego VII Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw PozarzÄ…dowych. Panelistami byli reprezentujÄ…cy FundacjÄ™ Aktywizacja Bartosz Mioduszewski, Maria Adamiec z Fundacji Orange oraz Ingeborga Janikowska-Lipszyc z Fundacji Batorego.

VII OFIP

VII OFIP

Po co otwierać NGO?

Otwartość wiąże siÄ™ przede wszystkim z dostÄ™pnoÅ›ciÄ… zasobów i możliwoÅ›ciÄ… ich wykorzystywania, co w organizacjach należących do trzeciego sektora wciąż nie jest powszechne. Zasoby, nawet jeÅ›li sÄ… udostÄ™pniane, wyjÄ…tkowo rzadko wykorzystywane sÄ… w sposób aktywny, to jest przetwarzane tak, aby zyskaÅ‚y pewnÄ… wartość dodanÄ….

Choć otwartość można traktować jako jednÄ… z fundamentalnych wartoÅ›ci przypisanych do trzeciego sektora, ma ona również wymiar bardzo pragmatyczny. Stosowanie zasad otwartoÅ›ci w organizacji uÅ‚atwia wymianÄ™ wiedzy, zwiÄ™ksza zasiÄ™g jej dotarcia i stymuluje interakcje. JednoczeÅ›nie pozwala oszczÄ™dzać czas i pieniÄ…dze dziÄ™ki możliwoÅ›ci korzystania z cudzych, gotowych już zasobów.

Rozmowa z panelistami pokazaÅ‚a jak duży krok w stronÄ™ otwartoÅ›ci zrobiÅ‚y organizacje pozarzÄ…dowe na przestrzeni ostatnich lat. MogÄ… to potwierdzić zarówno czÅ‚onkowie NGO, jak i przedstawiciele organizacji wspomagajÄ…cych funkcjonowanie trzeciego sektora. Do takich organizacji należy Fundacja Orange, o której doÅ›wiadczeniach mówiÅ‚a Maria Adamiec:

W widoczny sposób mienia siÄ™ nastawienie do otwartych licencji. Od fazy wÄ…tpliwoÅ›ci, przez etap warsztatów doszliÅ›my do momentu, kiedy coraz wiÄ™cej organizacji chce siÄ™ dzielić, widzÄ…c w otwartoÅ›ci formÄ™ zaangażowania spoÅ‚ecznego.

Czy jednak stosowanie zasad otwartoÅ›ci powinno zależeć jedynie od samych organizacji? Stosowanie otwartych licencji i udostÄ™pnianie zasobów jest coraz częściej wymagane przez finansujÄ…cych dziaÅ‚alność NGO grantodawców. Okazuje siÄ™ jednak, że wymóg stosowania zasad otwartoÅ›ci nadal może stanowić barierÄ™ dla części organizacji ubiegajÄ…cych siÄ™ o Å›rodki. MówiÅ‚a o tym Ingeborga Janikowska-Lipszyc (Fundacja Batorego) :

Nie wymagamy na twardo licencji Creative Commons, żeby nie ograniczać dostÄ™pu mniejszym organizacjom niedostosowanym jeszcze w peÅ‚ni do otwartych licencji. Samym nam zajęło to dużo czasu. Chcemy dać ludziom szanse zapoznać sie z otwartymi licencjami. Mamy jednak poczucie że musi siÄ™ to zdarzyć. JednÄ… z głównych celów organizacji jest mnożenie siÄ™ wiedzy a nie jej chowanie w „tajemnych schowkach”. Nie ma sensu otwierać po raz kolejny tych samych drzwi.

Wiele organizacji pozarzÄ…dowych podchodzi nieufnie do dziaÅ‚aÅ„ otwartoÅ›ciowych, bojÄ…c siÄ™ konkurencji ze strony innych podmiotów ubiegajÄ…cych siÄ™ o finansowanie z tych samych źródeÅ‚. Konkursy grantowe tworzÄ… sytuacjÄ™, w której organizacje pożytku publicznego o zbliżonym profilu, które z zaÅ‚ożenia powinny współpracować i wspólnie realizawać pewne ogólne idee, konkurujÄ… o te same Å›rodki. Powstaje pytanie: co jest ważniejsze?  Ingeborga Janikowska-Lipszyc uspokaja:

Czytamy wnioski caÅ‚oÅ›ciowo. Przeklejenie fragmentu wniosku od kogoÅ› innego nie gwarantuje jego przejÅ›cia i dobrej oceny.

Na bardzo ważnÄ… kwestiÄ™ zwróciÅ‚ uwagÄ™ również Bartosz Mioduszewski. OdwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ do doÅ›wiadczeÅ„ Fundacji Aktywizacja zauważyÅ‚:

Nie dziaÅ‚amy po to, żeby Å›ciÄ…gnąć pieniÄ…dze, ale aby aktywizować niepeÅ‚nosprawnych. Chcemy żeby forma naszej organizacji byÅ‚a kopiowana, bo to pozwala nam lepiej osiÄ…gać cel, którym jest aktywizacja. Nie tracimy nic na otwartoÅ›ci. Nikt nie stanie siÄ™ nami wykorzystujÄ…c naszÄ… wiedzÄ™, a my w ten sposób tworzymy markÄ™ – dodajemy wartoÅ›ci naszej dziaÅ‚alnoÅ›ci. JeÅ›li dziaÅ‚alność polega na czymÅ› innym, a my dodatkowo przekazujemy wiedzÄ™, zwiÄ™ksza to naszÄ… wartość. Rozdawanie wiedzy jest jak marketing, jak rozdawanie naszych wizytówek.

Jak pokazaÅ‚a dyskusja podczas poniedziaÅ‚kowej sesji na OFIP, otwartość jest dla organizacji pozarzÄ…dowych sprawÄ… tak istotnÄ…, jak trudnÄ…. W dyskusji o otwartoÅ›ci w trzecim sektorze dużą rolÄ™ odgrywają grantodawcy i organizacje wspierajÄ…ce. To oni, współpracujÄ…c z grantobiorcami, mogÄ… praktycznie wdrażać politykÄ™ otwartoÅ›ci, z jednej strony wymagajÄ…c speÅ‚niania standardów otwartoÅ›ci, a jednoczeÅ›nie dajÄ…c organizacjom niezbÄ™dne merytoryczne wsparcie  konieczne dla jej wdrażania. „PrzejÅ›cie na otwartość” nie jest zerojedynkowe. Stanowi proces, w którym organizacje czekajÄ… liczne zmiany. W dalszej perspektywie jest to jednak opÅ‚acalny wysiÅ‚ek, przy okazji którego realizowane są fundamentalne wartoÅ›ci leżące u podstaw trzeciego sektora.

Zapraszamy do odwiedzenia NGOteki – biblioteki publikacji organizacji pozarzÄ…dowych. Można w niej przeglÄ…dać dostÄ™pne kolekcje i prace lub dodać materiaÅ‚y swojej organizacji.

Po wiÄ™cej informacji dotyczÄ…cych otwartoÅ›ci w trzecim sektorze zapraszamy na stronÄ™ otwartengo.pl.