Polska potrzebuje odrębnej instytucji zajmującej się przetwarzaniem danych | Stanowisko Centrum Cyfrowego i Instrat wobec projekt ustawy o zarządzaniu danymi
13 lipca resort cyfryzacji opublikowaÅ‚ projekt ustawy o zarzÄ…dzaniu danymi – regulacji, która ma za zadanie dostosować krajowe mechanizmy do RozporzÄ…dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/868 z 30 maja 2022 r. ws. europejskiego zarzÄ…dzania danymi (Data Governance Act; DGA). Zgodnie z planami Komisji Europejskiej, nowy akt prawny ma z jednej strony zwiÄ™kszyć ilość danych publicznych dostÄ™pnych do ponownego wykorzystywania w innowacyjnych produktach, usÅ‚ugach czy aplikacjach, z drugiej zaÅ› stara siÄ™ wzmocnić zaufanie do dzielenia siÄ™ danymi przez podmioty prywatne.Â
Projektowana regulacja powinna zacząć obowiÄ…zywać już 24 wrzeÅ›nia br. Kontrowersje wzbudziÅ‚o jednak zaproponowane w projekcie ustawy otoczenie instytucjonalne dla DGA.Â
Przyjrzeliśmy się wskazanym rozwiązaniom i wraz Fundacją Instrat stworzyliśmy wspólne stanowisko, które przekazaliśmy do Ministerstwa w ramach konsultacji publicznych. Nasze główne spostrzeżenia to:
- Wybór NASK i GUS na podmiot właściwy przyjęliśmy z umiarkowaną aprobatą. Jesteśmy zdania, że przekazanie kompetencji podmiotu właściwego państwowemu instytutowi naukowo-badawczemu jest zasadne, jednak konieczne jest, aby podmiot ten dysponował odpowiednią wiedzą ekspercką w obszarze dzielenia się danymi, jak również zapleczem technicznym, pozwalającym na udzielanie wsparcia w zakresie bezpiecznej wymiany i ponownego wykorzystywania danych.
- Mamy też pewne obawy co do wyboru GUS jako drugiego obok NASK podmiotu właściwego. O ile zamysł regulatora, aby GUS pozostał odpowiedzialny za dane zawierające informacje statystyczne wydaje się zrozumiały, o tyle nie jesteśmy przekonani co do tego, jakoby urząd posiadał odpowiednią infrastrukturę oraz znajomość najnowocześniejszych technik przetwarzania danych niezbędnych do realizowania obowiązków wynikających z DGA.
- W zakresie wyboru UOKiK na organ wÅ‚aÅ›ciwy, dostrzegamy pewne ryzyka zwiÄ…zane z tym rozwiÄ…zaniem. Choć urzÄ…d posiada znajomość rynków cyfrowych i wielokrotnie interweniowaÅ‚ w przypadku naruszeÅ„ w sieci, wyrażamy obawÄ™, czy podmiot ten dysponuje wystarczajÄ…cymi kompetencjami i wiedzÄ… eksperckÄ… w zakresie horyzontalnego lub sektorowego dzielenia siÄ™ danymi, wymaganymi na podstawie DGA. Ponadto, warto zauważyć, że UOKiK prawdopodobnie odegra istotnÄ… rolÄ™ w koordynowaniu nadchodzÄ…cych regulacji o ogromnym znaczeniu dla gospodarki cyfrowej – Aktu o usÅ‚ugach cyfrowych (Digital Services Act; DSA) i Aktu o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act; DMA). Tym samym, przekazaniem mu kompetencji również w zakresie DGA, naszym zdaniem rozwiÄ…zanie to może prowadzić do nadmiernego obciążenia urzÄ™du.
- Rekomendujemy, by w przyszłości utworzony został odrębny organ który zajmowałby się szeroko rozumianą obsługą danych, ich przetwarzaniem, administrowaniem nimi. Instytucja ta mogłaby się skupiać na bardziej kolektywnym zarządzaniu danymi oraz byłaby dedykowana nie tylko DGA, ale także innym regulacjom wspierającym ponowne wykorzystanie danych dla dobra gospodarki i całego społeczeństwa.
Przeczytaj pełne stanowisko ws. projektu Ustawy o zarządzaniu danymi
Wybór kompetentnych organów odpowiedzialnych za egzekwowanie postanowień DGA ma ogromne znaczenie, gdyż bez odpowiedniego otoczenia instytucjonalnego nowe przepisy mogą okazać się niefunkcjonalne. Dane i dostęp do danych (za pośrednictwem nowoczesnych technologii i idącej z nimi w parze innowacji) stanowią centrum transformacji cyfrowej zmieniającej społeczeństwo i gospodarkę. Konieczne jest więc wdrożenie takich rozwiązań, które pozwolą na stworzenie demokratycznych modeli zarządzania danymi i zagwarantują, by dzielenie się danymi miało charakter inkluzywny, etyczny i społecznie użyteczny.
wykorzystane zdjęcie: Alina Grubnyak on Unsplash