Regulacja platform internetowych – nasze stanowisko

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych pytań dotyczących otwartego internetu jest to, jak uregulować rolę, uprawnienia i granice odpowiedzialności dostawców usług hostingowych (platform). Komisja Europejska traktuje ten temat priorytetowo. Jednak jak na razie nie planuje ona żadnych działań legislacyjnych, a jedynie wydaje dokumenty w postaci zaleceń, które pozornie dotyczą innych tematów, a tak naprawdę są próbą odpowiedzi – co dalej z mechanizmem „safe harbor„. Tak też było w przypadku ostatnio opublikowanych Zaleceń 2018/334 z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie działań na rzecz skutecznego zwalczania nielegalnych treści w internecie.

W sprawie zaleceń przedstawiliśmy nasze stanowisko Ministerstwu Cyfryzacji.

W zaproponowanych przez Komisję Europejską Zaleceniach widoczna jest tendencja, by to
właśnie platformy stawały się odpowiedzialne za podejmowanie decyzji, jakie treści są
dostępne online. Takie rozwiązanie może wydawać się pożądane ze względu na pozorną
efektywność mechanizmów stosowanych przez platformy, jednak prowadzi do przejmowania
roli państwa, odpowiedzialnego za zwalczanie naruszeń prawa, przez podmioty prywatne
(platformy). Należy pamiętać, że podmioty te nie są zobowiązane do przestrzegania praw
podstawowych (w tym wolności słowa, wypowiedzi, czy też prawa do środka
odwoławczego) – dlatego też wskazane jest, by pełniły one jak najbardziej neutralną rolę i
tylko w wyjątkowych sytuacjach mogły decydować o dostępności treści publikowanych
przez użytkowników.

W naszym stanowisku zwróciliśmy również uwagę na niebezpieczeństwo związane ze stosowaniem tożsamych mechanizmów w kontekście różnego typu potencjalnych naruszeń prawa w internecie (z wyłączeniem treści o charakterze terrorystycznym, co do których przewidziano osobne procedury). Naszym zdaniem, przy wypracowywaniu poszczególnych mechanizmów reagowania w sytuacji potencjalnego naruszenia prawa w internecie (bo należy pamiętać, że naruszenie prawa może stwierdzić jedynie sąd, a nie dostawca usług hostingowych), należy uwzględnić trzy kryteria różnicujące:

1. Zagrożenie dla interesu publicznego, jaki niesie ze sobą dana treść – nie można w ten sam sposób traktować treści zawierających pornografię dziecięcą i tych które mogą naruszać interes ekonomiczny innych podmiotów;
2. Oczywistość naruszenia – należy pamiętać, że w niektórych przypadkach naruszeń (np. zniesławienie) ocena czy dana treść jest legalna czy nie jest bardzo skomplikowana i nie powinna być pozostawiona w rękach podmiotów prywatnych. Są oczywiście też sytuacje, jak wyżej wspomniana pornografia dziecięca, gdzie naruszenie można stwierdzić w dużo łatwiejszy sposób lub jest ono oczywiste;
3. Status podmiotu zgłaszającego naruszenie (przesyłającego zawiadomienie) – szybkość działania, a także kroki które mogą być podjęte przez platformę w przypadku potencjalnego naruszenia prawa powinny zależeć od tego, kto jest podmiotem zgłaszającym.