Stanowisko Centrum Cyfrowego w konsultacjach MKiDN dot. reformy prawa autorskiego

Do 5 lutego trwajÄ… konsultacje spoÅ‚eczne Komisji Europejskiej dotyczÄ…ce przeglÄ…du i zmian funkcjonowania prawa autorskiego w Unii Europejskiej. W zwiÄ…zku z tym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziÅ‚o wÅ‚asne konsultacje, których wyniki majÄ… posÅ‚użyć do przygotowania stanowiska polskiego rzÄ…du. Wyniki sÄ… już dostÄ™pne na stronie Ministerstwa i  zostanÄ… omówione w trakcie V Forum Prawa Autorskiego już 29 stycznia. Poniżej prezentujemy stanowisko Centrum Cyfrowego, którego peÅ‚na treść wraz z odpowiedziami na pytania z kwestionariusza MKiDN jest dostÄ™pna w formacie PDF.
W stanowisku skupiamy siÄ™ głównie na europejskim poziomie regulacji, jednoczeÅ›nie wskazujÄ…c, że uwagi co do kierunku reformy prawa autorskiego byÅ‚y przez nas prezentowane w stanowisku opublikowanym w 2012 roku oraz w serii dokumentów przygotowywanych w ramach konsultacji realizowanych przez Ministerstwo w ostatnich latach, oraz w ramach prac Forum Prawa Autorskiego.
PrzedstawiajÄ…c poniższe uwagi pragniemy podkreÅ›lić, że w ostatnich kilku latach namysÅ‚ nad kierunkiem reform prawa autorskiego – a nawet same reformy – byÅ‚y realizowane w szeregu paÅ„stw czÅ‚onkowskich Unii Europejskiej, a także poza jej granicami. Należy tu wspomnieć o kanadyjskiej reformie prawa autorskiego wdrożonej w zeszÅ‚ym roku, australijskim przeglÄ…dzie (który wÅ‚aÅ›nie siÄ™ toczy), pracach w Wielkiej Brytanii – zwiÄ…zanych z raportem prof. Hargreavesa i wczeÅ›niejszym raportem Goversa, prace prowadzone przez komisjÄ™ prawa autorskiego w Holandii, plany reformy deklarowane w Stanach Zjednoczonych przez MariÄ™ Pallante (peÅ‚niÄ…cÄ… funkcjÄ™ US register of copyrights) czy najnowszy raport irlandzkiej Copyright Reform Committee.
W trakcie tych prac, niezależnie od kierunku proponowanych zmian, powszechne jest zaÅ‚ożenie, że system prawa autorskiego wymaga nie jedynie korekty, lecz znaczÄ…cej modernizacji. Dyrektywa 2001/29/WE, bÄ™dÄ…ca przedmiotem obecnych konsultacji ogÅ‚oszonych przez KomisjÄ™ EuropejskÄ…, byÅ‚a ogÅ‚oszona ponad dekadÄ™ temu, a prace nad niÄ… rozpoczÄ™to w latach 90-ych XX wieku. BiorÄ…c pod uwagÄ™ tempo zmian technologicznych – a wraz z nimi zmian cywilizacyjnych, kulturowych i spoÅ‚ecznych – gruntowna reforma wydaje siÄ™ niezbÄ™dna. Mamy wiÄ™c nadziejÄ™, że rzÄ…d polski, idÄ…c w Å›lad wymienionych wczeÅ›niej paÅ„stw, opowie siÄ™ za taka reformÄ… – zarówno uczestniczÄ…c w procesie na poziomie europejskim, jak i planujÄ…c reformÄ™ prawa polskiego, zapowiedzianÄ… na rok 2014.
Chcemy też zwrócić uwagÄ™ na znaczenie badaÅ„ o charakterze spoÅ‚ecznym, ekonomicznym i kulturowym, pozwalajÄ…cych oprzeć planowanÄ… reformÄ™ na faktycznej wiedzy o rzeczywistoÅ›ci i procesach, które prawo ma za zadanie regulować. Szczególnie istotne – a przy tym niezmiernie trudne – jest przeanalizowanie aspektów ekonomicznych obowiÄ…zujÄ…cego dziÅ› prawa autorskiego oraz jego zmian. Stoimy na stanowisku że analiza ekonomiczna powinna być podstawÄ… definiowania na przykÅ‚ad okresu obowiÄ…zywania praw autorskich, zakresu dozwolonego użytku czy ochrony interesów posiadaczy praw.
Pragniemy przypomnieć, że powoÅ‚anie konsorcjum zÅ‚ożonego z organizacji rzÄ…dowych i pozarzÄ…dowych, którego zadaniem byÅ‚oby opracowanie takich analiz, byÅ‚o jednym z niewielu wspólnych rekomendacji miÄ™dzysektorowych warsztatów dotyczÄ…cych reformy prawa autorskiego, których współorganizatorem w 2012 roku byÅ‚o MKiDN. DoceniajÄ…c ekspertyzy zamówione i częściowo upublicznione przez resort w 2013 roku, uważamy że nie mogÄ… one zastÄ…pić analiz prowadzonych przez dedykowany, miÄ™dzysektorowy zespół.
Ze wzglÄ™du na niezmiernie krótki okres konsultacji przedstawiamy odpowiedzi jedynie na wybrane z 28. pytaÅ„ przygotowanych przez Ministerstwo w ramach konsultacji.
Pełna treść stanowiska (PDF)