Transformacja cyfrowa instytucji kultury. Najlepsze praktyki na rok 2022.
W przypadku digitalizacji i udostępniania zbiorów instytucje kultury nie powinny stawiać tylko na ilość, ale skupić się na jakości reprodukcji cyfrowej i danych. W Dniu Domeny Publicznej rozmawiamy o dobrych praktykach transformacji cyfrowej.
Jak co roku, w styczniu, do domeny publicznej przechodzą kolejne dzieła kultury i sztuki! Domena Publiczna to rezerwuar dziedzictwa kultury, z którego wszyscy możemy czerpać bez żadnych ograniczeń. Od wielu lat świętujemy ten dzień w Polsce, ciesząc się ze swobodnego dostępu do tysięcy nowych dzieł. Tak było i w tym roku.
Pamiętajmy jednak – by możliwe było korzystanie z pełni potencjału dziedzictwa kulturowego, konieczne jest mądre i jakościowe udostępnianie treści. Nie wystarczy nadać dziełom statusu domeny publicznej lub udostępnić je na wolnych licencjach, instytucje kultury muszą zapewnić użytkownikom dostęp do dobrej jakości reprodukcji cyfrowej i danych.
Dlatego w tym roku Dzień Domeny Publicznej poświęciliśmy na dyskusję o tym, jak udostępniać i digitalizować zbiory kultury. Jak mądrze budować i udostępniać cyfrowe kolekcje? Jak odnaleźć się w dialogu z wirtualną publicznością i jak zaprosić ją do głębszego eksplorowania i kreatywnego wykorzystania dostępnych online zbiorów?
Do dyskusji zaprosiliśmy przedstawicielki jednych z najważniejszych instytucji kultury w Polsce: Klaudię Szajkowską z Działu Digitalizacji i Dokumentacji Wizualnej Muzeum Narodowego w Warszawie, które w 2020 roku uruchomiło swoją platformę Cyfrowe MNW, zawierającą ponad 65 tys. zdigitalizowanych dzieł sztuki a także Olgę Wysocką, zastępczyni dyrektora Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Zachęta razem z Centrum Cyfrowym realizuje aktualnie jeden z największych w Polsce projektów digitalizacji i udostępniania zbiorów Otwarta Zachęta.
W rozmowie uczestniczył także Piotr Zientara, CEO firmy Xfaang, wykonawcy technologicznego systemu udostępniania zbiorów w projekcie “Otwarta Zachęta” oraz Agata Krawczyk, radca ministra, koordynatorka Zespołu Kultury Cyfrowej w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Spotkanie poprowadziła Maria Drabczyk, kierowniczka działu policy z Centrum Cyfrowego.
Wnioski
Instytucje kultury podjęły już wiele ważnych kroków by odnaleźć się w cyfrowym obiegu. Aktualne pytanie brzmi, jak sprawić, by oparta na misji i wartościach danej instytucji obecność była otwarta, atrakcyjna i konkurencyjna. Czy instytucje kultury mogą pozwolić sobie na działania solo? Jakiego rodzaju partnerstwa mogą je wesprzeć w skutecznym realizowaniu ich działań? Jak najlepiej umożliwić dialog pomiędzy instytucjami kultury a badaczami, sektorem technologicznym i kreatywnym, tak by finalny efekt prac odpowiadał potrzebom odbiorców ich działań?.
Biorący w debacie eksperci wskazali kilka ważnych punktów kluczowych dla osiągnięcia dialogu i efektywnej współpracy.
- Pomysły oparte na misji są ogniwem do działania zespołu i skupienia się na osiągnięciu konkretnego celu i realizacji misji danej instytucji. Bez niej każda inicjatywa staje się mechaniczną realizacją i wydatkowaniem pozyskanych środków bez większych ambicji. Inspiracji można szukać w dobrych praktykach (np. Trendbooku IAM) oraz poprzez otwarcie się na partnerstwa, które pozwolą instytucjom na realizację ich misji w wirtualnym świecie.
- Jakość pomysłów i produktów powinny iść w parze z misją i wizją instytucji oraz być najważniejszym wyznacznikiem przy tworzeniu i udostępnianiu nowych treści oferowanych uczestnikom kultury cyfrowej.
- Jasna komunikacja i edukacja wewnątrz organizacji są kluczem do zrozumienia przez pracowników potrzeby zmian i możliwości, jakie niosą one dla instytucji. Tylko wówczas pojawi się otwartość na nowe rozwiązania oraz zrozumienie korzyści, jakie dana instytucja może osiągnąć poprzez nowe, kreatywne współprace z zewnętrznymi podmiotami.
- Dialog i współpraca międzyinstytucjonalna są kluczem do sukcesu, i powinny być promowane na każdym poziomie działań instytucji. Projekty cyfrowe wymagają współpracy partnerów wywodzących się z różnych sektorów (instytucji publicznych, IT, NGO-sów, administracji państwowej), którzy często posługują się hermetycznym dyskursem. Dlatego ważne jest, żeby już na etapie tworzenia pomysłów oraz rozwiązań zaangażować do współpracy przedstawicieli wszystkich podmiotów, które będę realizować projekt.. Współpraca, a nie konkurencja sprawi, że wspólne działania będą jeszcze bardziej wartościowe.
- Każdy dobry projekt IT jest niekończącym się procesem. Jest jak miasto, które się rozwija, udoskonala z upływem czasu. Ważne więc, by instytucje kultury nie myślały o projektach cyfrowych jak o skończonych produktach, które można odłożyć na półkę. Otwartość na zmiany i udoskonalanie, pozwala na ich modyfikacje i możliwość kontrybuowania innych podmiotów w zależności od potrzeb i rozwoju technologii.
Obejrzyj całą dyskusję 📺