Biblioteki i archiwa nie będą w stanie wypełniać swojej publicznej misji bez odpowiednio dostosowanych przepisów prawnych
22 maja 2023 razem z Future Law Lab UJ zorganizowaliśmy konferencję „Biblioteki i archiwa przyszłości. Prawo autorskie wspierające misję publiczną sektora kultury”.
Liczba 100 uczestników/czek w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie i 410 osób, które dołączyły do wydarzenia zdalnie, pokazuje, jak ważna jest kontynuacja w Polsce dyskusji na temat wpływu regulacji prawnych na możliwość wypełniania przez biblioteki i archiwa ich publicznej misji. Szczególnie, gdy myślimy o bibliotekach i archiwach działających w dynamicznie zmieniającym się środowisku cyfrowym, z e-bookami, dostępem online i e-wypożyczaniem.
W czasie konferencji na rolę bibliotek w cyfrowym obiegu spojrzeliśmy z dwóch perspektyw:
[1] perspektywy polskiej – analizując obecny system prawny i zmiany, jakie zmiany w codziennej pracy bibliotek i archiwów w Polsce przyniesie wciąż opracowywana implementacja Dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym
oraz
[2] perspektywy europejskiej – wpisującej się w toczącą się ogólnoeuropejską dyskusję o regulacji e-wypożyczeń i będącą próbą omówienia konkretnych rozwiązań dla poszczególnych krajów.
Wysoka frekwencja na konferencji, zwłaszcza wśród bibliotekarzy i bibliotekarek, to ważny sygnał wskazujący na silną potrzebę dialogu na temat regulacji prawnoautorskch dla bibliotek, umożliwiających im skuteczne wypełnianie publicznej misji w zmieniającym się cyfrowym obiegu informacji.
Konferencja oferowała przestrzeń do wystąpień prelegentów i prelegentek reprezentujących różne pola ekspertyzy: naukowców zajmujących się własnością intelektualną, bibliotekarzy i decydentów, ekspertów ds. praw autorskich współpracujących z organizacjami GLAM, rzeczników otwartego dostępu do wiedzy działających na poziomie lokalnym lub ogólnoeuropejskim.
W trakcie konferencja zaprezentowano także wyniki badania Centrum Cyfrowego zleconego przez KR21 na temat bezpiecznych wypożyczeń cyfrowych w bibliotekach w Europie. Wersja drukowana raportu ma być dostępna we wrześniu 2023 r.
Obejrzyj konferencję
Nagrania sesji znajdziecie Państwo na kanale YouTube Fundacji. Zostały one podzielona na dwie części.
Część pierwsza:
- Otwarcie konferencji
- Wystąpienie wprowadzające: prof. Caterina Sganga (Scuola Superiore Sant’Anna)
- Sesja 1: Zmiany w prawie autorskim – czy implementacja unijnej dyrektywy DSM wspiera misję publiczną bibliotek i archiwów w Polsce?
dostępna jest po polsku i angielsku
Część druga:
- Secure Digital Lending w Polsce – czyli jakie zasady regulują wypożyczenia ebooków przez biblioteki
- Prawo autorskie a misja publiczna bibliotek i archiwów w świecie cyfrowym – zalecenia i rekomendacje międzynarodowe
- Podsumowanie konferencji – runda komentarzy eksperckich
dostępna jest po polsku i angielsku
Refleksje na temat e-wypożyczeń
O refleksje na temat regulacji wypożyczania e-booków poprosiliśmy krajowych koordynatorów projektu Knowledge Rights 21:
Deborah De Angelis (prawniczka, kierowniczka Creative Commons we Włoszech): Wyzwania związane z wdrożeniem obowiązkowych „Wyjątków i ograniczeń” dla wypożyczeń cyfrowych w Polsce są podobne do tych, które obserwujemy we Włoszech
Jurģis Īvāns (Ekspert ds. prawa autorskiego w Łotewskiej Bibliotece Narodowej): Istnieje błędne przekonanie, że biblioteki i autorzy mają sprzeczne interesy. W rzeczywistości autorzy i wydawcy czerpią ogromne korzyści z wypożyczania książek
Ana Lazarova (Ekspertka ds. prawa autorskiego, Digital Republic): Biblioteki zasługują na uznanie za aktywnych uczestników reformy prawa autorskiego, zwłaszcza we wciąż toczącej się dyskusji o wdrożeniu Dyrektywa w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym
Organizatorzy
Organizatorem konferencji byli Centrum Cyfrowe we współpracy z Future Law Lab działającym na Uniwersytecie Jagiellońskim i pod patronatem Dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej. Konferencja jest finansowana przez Knowledge Rights 21, przy wsparciu Arcadii – funduszu charytatywnego Lisbet Rausing i Petera Baldwina.