O dobrych PIAPach

Centrum Cyfrowe zrealizowało na zlecenie Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego  badanie dotyczące sieci publicznych punktów dostępowych do internetu (tzw. PIAPów). Socjologowie Michał Danielewicz i Paweł Mazurek przeprowadzili badania terenowe  i rozmowy z opiekunami najbardziej efektywnych placówek. Wnioski z badania przedstawili w raporcie PRACOWNIE KOMPUTEROWE NA OBSZARACH WIEJSKICH:

• Jakość i charakter pracowni zależy przede wszystkim od osoby opiekuna.  Jego zaangażowanie zależy w dużym stopniu od stałości zatrudnienia.  Dopiero wtedy możliwe jest utożsamienie się z rolą opiekuna pracowni komputerowej, co z kolei często rodzi chęć przekucia tej roli w bardziej „ambitną”, niż tylko dozorowanie miejsca i asystowanie w obsłudze komputera.
• Gmina jest jedyną instytucją zdolną zagwarantować stałą opiekę pracowni komputerowej: wygospodarować pieniądze na etat lub pół etatu dla opiekuna.

• Pracownie komputerowe są postrzegane jako miejsca przede wszystkim dla młodych ludzi – zarówno przez lokalne władze, opiekunów, jak i mieszkańców miejscowości. Dorosłych do pracowni przyciągają jedynie zorganizowane formy działań skierowane bezpośrednio do nich (szkolenia, warsztaty, kursy).

•  Pracownie mają faktyczną moc przyciągania młodzieży (głównie chłopców) ze szkoły podstawowej i gimnazjum. Obok Orlików, są to jedyne instytucje na wsi, w których młodzież z własnej woli pojawia się tak licznie.

• Kompetencje informatyczne nie są najważniejsze w pełnieniu roli opiekuna. Dobrych opiekunów cechowały przede wszystkim otwartość na ludzi i chęć pracy z nimi, zdolności pedagogiczne, przedsiębiorczość i kreatywność. Natomiast ich kompetencje informatyczne sytuowały się przeważnie na poziomie dość podstawowym. W razie problemów zawsze mieli w dyspozycji osobę, z która mogli się skonsultować (np. informatyk gminny, zaawansowany użytkownik pracowni).

• Opiekunowie nie mają wiedzy na temat rozwiązań prawnych licencjonowania programów oraz wolno-dostępnego oprogramowania co powoduje, że oferta software’owa punktów dostępowych jest ściśle ograniczona do programów otrzymanych wraz z wyposażeniem oraz programów powszechnego użytku (przede wszystkim Skype, Gadu Gadu, Firefox, Avast, Acrobat Reader).

W tym kontekście autorzy badania rekomendują:

• Wskazane są działania, dzięki którym Urząd Gminy dostrzeże sens opłacenia etatu opiekuna, czyli dostrzeże potencjał pracowni i korzyści płynące dla gminy z jej aktywności oraz uzna pracownię za własną.
• Inwestycje w pracownie komputerowe powinny być oznaczać inwestowanie przede wszystkim w opiekunów.
• Oswojenie młodych ludzi z przestrzenią pracowni to istotny potencjał. Całkowite wyrugowanie funkcji kafejki internetowej mogłoby zniechęcić do instytucji tą grupę użytkowników, dlatego ewentualne projekty nowych działań powinny zostawiać również pole dla swobodnego korzystania z komputerów.
• Podczas realizacji projektu wskazana jest równowaga w inwestowaniu w poszczególne obszary: sprzęt, oprogramowanie, etaty i szkolenia dla personelu oraz bieżące funkcjonowanie placówki. Ponieważ efektywność PIAPu zależy od wielu czynników, będzie zawsze ograniczana przez ten najsłabszy (w przypadku większości pracowni są to niedoinwestowane zasoby ludzkie).
• Myśląc o tworzeniu konkretnej oferty edukacyjnej, warto rozważyć również działania w duchu edukacji nieformalnej, które pokazałyby opiekunom możliwości tkwiące w nauce poprzez praktykę lub zabawę.