Wspieranie digitalizacji – 3 postulat dla kultury
Pobierz 3 postulat dla kultury
Pobierz wszystkie 6 postulatów dla kultury
Działanie na rzecz pełnej dostępności polskiego dziedzictwa kulturowego w erze cyfrowej
Instytucje kultury wchodzą w nową fazę rozwoju, zarówno instytucjonalnie jak i w relacjach z publicznością. Rolą resortu kultury jest wspieranie przedsięwzięć digitalizacyjnych i otwierania się tych instytucji na obecność w sieci.
Uzasadnienie
Skok cyfrowy dokonujący się na naszych oczach dotyczy nie tylko gospodarki ale również instytucji kultury. Technologie pozwalają na masowe udostępnienie zasobów dziedzictwa i na zniesienie geograficznych i czasowych barier dostępu. Przykładem jest Polona, cyfrowy projekt Biblioteki, która umożliwia dostęp do niemal pół miliona dokumentów, starych druków, ilustracji, wycinków i innych obiektów, do niedawna dostępnych jedynie w miejscu przechowywania i niejednokrotnie na szczególnych warunkach wynikających z ich wieku lub stanu zachowania. Dzięki tego typu przedsięwzięciom, domena publiczna może stać się cyfrowym dobrem wspólnym w ciągu najbliższych kilku lat.
Jednocześnie celem polityki digitalizacyjnej powinno być udostępnianie, w zakresie dozwolonym przez prawo, także tych zasobów, które nie są jeszcze w domenie publicznej. Dostępność dziedzictwa to proces szerszy niż samo przygotowywanie cyfrowych odwzorowań obiektów i utworów. Wiele zasobów wymaga formalnego uregulowania ich dostępności. Dotyczy to zarówno utwórów osieroconych czy utworów niedostępnych na rynku. Digitalizacja, która obecnie dotyczy przede wszystkim książek i druków oraz do pewnego stopnia filmów, powinna objąć całokształt dziedzictwa audiowizualnego. Kluczowym zasobem są archiwa publicznego radia i telewizji. Uregulowanie ich statusu prawnego oraz stopniowa digitalizacja i udostępnianie z uwzględnieniem ograniczeń prawnoautorskich są wyzwaniem na najbliższe lata. Dostępność oznacza także dobrą ekspozycję oraz popularyzację wszystkich zbiorów.
Propozycja wdrożenia postulatu
Pełna dostępność dziedzictwa kulturowego wymaga uregulowania formalnego dostępności zbiorów. Należy wprowadzić obowiązek umieszczania digitalizowanych zasobów domeny publicznej w internecie. Dodatkowo resort kultury powinien dbać o regularne zabezpieczanie środków na wykup praw do ważnych dla kultury dzieł w celu umieszczenia ich w domenie publicznej, oraz o realizację tego wykupu w usystematyzowany sposób.
Żeby ułatwić instytucjom udostępnianie zasobów dziedzictwa, resort kultury powinien przeprowadzić rewizję przepisów o utworach osieroconych. Dodatkowo wdrożone powinny zostać nowe regulacje wzmacniające dobre rezultaty wysiłków digitalizacyjnych w polskich instytucjach i dotyczące m.in. możliwości przenoszenia utworów do domeny publicznej czy zakazu ograniczania domeny publicznej przez umowy licencyjne. Kluczowe jest także wdrożenie zasad ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego. Tutaj rolą resortu kultury jest przede wszystkim edukacja i wsparcie instytucji kultury we wdrażaniu nowych procedur.
Niezwykle istotna jest również popularyzacja tych zbiorów. Rolą resortu kultury jest dbanie o trwałe włączenie cyfrowych zasobów domeny publicznej do zmieniającego się pod wpływem technologii systemu edukacji: poprzez włączenie tej tematyki do edukacji medialnej oraz stymulowanie tworzenia otwartych zasobów edukacyjnych wykorzystujących zbiory dziedzictwa.
Pobierz 3 postulat dla kultury
Pobierz 2 postulat dla kultury
Pobierz 1 postulat dla kultury
Pobierz wszystkie 6 postulatów dla kultury