Czego nauczyliśmy się w tym roku szkolnym? Krótki spis zdarzeń w projektach otwartej edukacji

#Otwarta edukacja

Właśnie kończy się kolejny niełatwy i pełen wyzwań rok szkolny. Nie wszystko w tym czasie udało się zrobić, tak jakbyśmy tego chcieli, poczuliśmy na własnej skórze, czym jest zoom fatigue i jak trudno czasami jest realizować projekty zdalnie.

Udało się jednak przejść przez trudne dla niektórych miesiące edukacji zdalnej, nauczyliśmy się obsługi niezliczonych narzędzi online, poznaliśmy masę metod, które wspierały edukację na odległość, przyjrzeliśmy się bliżej uczniom i uczennicom, nauczycielkom i nauczycielom, stworzyliśmy nowe materiały, przeprowadziliśmy wiele warsztatów i spotkań. Może nawet odnaleźliśmy się w tym wirtualnym świecie na tyle dobrze, że zdążyliśmy się w nim wygodnie rozsiąść, a nasze mieszkania zaczęły przypominać dżunglę od nadmiaru roślin doniczkowych, sypialnie zamieniły się w bardzo funkcjonalne biura, a zwierzęta domowe nie mogą już na nas patrzeć. Jednak przyszły wakacje. Wyjść z domu warto, ale o doświadczeniach minionych miesięcy nie wolno zapominać. Oto nasza lista osiągnięć z ostatniego roku.

Badania - czyli dlaczego działania, muszą być poparte danymi

Bardzo szybko zmieniająca się sytuacja w edukacji sprawiła, że wiele rzeczy, które wiedzieliśmy o szkole, stały się nieaktualne. Było dla nas jasne, że w związku z tym musimy się dowiedzieć, co w edukacji dzieje się naprawdę. Dlatego też zabraliśmy się za badania.

Przebadaliśmy około 1000 nauczycieli i nauczycielek w dwóch etapach badania, z których dowiedzieliśmy, jak radzą sobie z edukacją zdalną, jakie mają problemy z nową technologią, materiałami i metodami, gdzie szukają wsparcia i jak wygląda ich codzienna praca. Badania dały nam możliwość szerszego komentowania wydarzeń związanych z edukacją zdalną, ale również punkt wyjścia do kolejnych projektów Centrum Cyfrowego.

W międzyczasie rozpoczęliśmy też badania międzynarodowe, które skupiają się na wykorzystywaniu otwartych zasobów edukacyjnych i prawie autorskim w szkole. Na premierę raportu zapraszamy już we wrześniu.

Spółdzielnia Otwartej Edukacji w bibliotece - czyli jak powstaje społeczność bibliotekarek i bibliotekarzy wokół otwartej edukacji

W projekcie skierowanym do bibliotekarzy i bibliotekarek działo się sporo. I chociaż nie udało się nam spotkać na żywo (co mamy nadzieję już od września się zmieni), to nie zrezygnowaliśmy z żadnych działań a jedynie przenieśliśmy je online.

I tak 45 trenerów i trenerek przeprowadziło swoje warsztaty, odbyły się webinary, a konferencja odbyła się w wersji hybrydowej. Organizując takie wydarzenie niestacjonarnie, oczywiście tracimy wymiar integracyjny, trudniej poczuć atmosferę wspólnego działania, czy zwyczajnie poznawać ludzi. Z drugiej strony wydarzenia stają się bardziej dostępne. Łatwiej wpaść na jeden warsztat lub wykład, uczestniczyć w wydarzeniu w czasie pracy, nie mówiąc już o oszczędności czasu i zadbaniu o środowisko dzięki mniejszej liczbie podróży. Konferencja zyskała również inny wymiar dzięki dodatkowym atrakcjom online, takim jak wspólna tablica Jambord, czy strona z fotobudką. Ważne jest, że znaleźliśmy sporo różnorodnych okazji, żeby rozmawiać otwartości, poznawać nowe narzędzia i tworzyć zasoby.

Jeszcze kończymy onlinowe spotkanie “Mastercamp” dla najaktywniejszych uczestniczek projektu, zajmujemy się zbieraniem i opisywaniem dobrych praktyk i wprowadzaniem poprawek do ostatniej edycji kursu. Ale już myślami jesteśmy w ostatnim roku projektu, który rozpoczniemy nową serią warsztatów lokalnych.

SpołEd dla klimatu - czyli trzeba znaleźć czas na to, co najważniejsze

To była wyjątkowa, bardzo emocjonalna edycja projektu, w czasie której zaproszeni uczestnicy i uczestniczki tworzyli materiały dotyczące edukacji klimatycznej. Wybraliśmy ten temat z silnego przekonania, że jest on ważny, a może nawet obecnie najważniejszy. I oczywiście nauczyciele i nauczycielki nie zawiedli. Do udziału zgłosiły się osoby zaangażowane, uważne, wspierające i współpracujące. Dzięki temu powstały materiały zupełnie wyjątkowe, starannie wykonane, wysokiej jakości, merytoryczne i ciekawe metodycznie. Mamy również nadzieję, że przydatne w edukacji szkolnej i wykorzystywane na lekcjach. Pracę uczestników wspierały i wspierali znakomici mentorzy i mentorki. I chociaż część spotkań musieliśmy odbyć online a pracę nad materiałami uczestnicy kończyli zdalnie, była to edycja, która utwierdziła nas w wierze, że warto się wymieniać wiedzą i doświadczeniem.

Zmiany w edukacji

Niestety ten rok kończymy nie tylko z poczuciem dobrze wykonanej roboty. Kończymy go również z dużym niepokojem i to nie tylko o przyszłość planety, ale również o przyszłość polskiej szkoły.

Ministerstwo szykuje kolejne zmiany, które niekoniecznie mają na celu dobro uczniów i uczennic. Likwidowany jest z trudem wypracowany system ewaluacji, w zamian którego planowana jest silniejsza, centralna kontrola, co stoi w zupełnej opozycji do wszystkiego co wiemy, o dobrej edukacji. Problematyczne może być również prowadzenie zajęć i projektów w szkole przez organizacje pozarządowe. Za to Krajowy Plan Odbudowy nie zawiera zbyt wielu elementów, które mają na celu wspierać tak mocno nadwyrężony przez epidemię system.

Minister skupia się na zmianach w liście lektur i dodatkowych lekcjach historii, czy etyki, nie zauważając, że specjaliści mówią, że najważniejsze dla szkoły i uczniów oraz uczennic jest rozmowa o relacjach, dobrostanie, wsparcie psychologiczne.

Chciałybyśmy po wakacjach wracać do rzeczywistości szkolnej, która jest odmieniona, mniej rywalizacyjna, nie nastawiona na wyniki tylko na proces, wspierająca różnorodność i dostosowana do różnych potrzeb uczniów i uczennic.

Jest też światełko w tunelu. Z naszych badań wynikło, że na jakość prowadzonych lekcji największy wpływ miał czynnik ludzki. A my na co dzień przekonujemy się jak wspaniałe i wspaniali są pracownicy oświaty i jak dużo mogą zmienić wokół siebie.

Dziękujemy

W tym roku za współpracę, ale też za udział, miłe słowa, wsparcie, rady i materiały chciałybyśmy podziękować:

zespołowi Centrum Cyfrowego,
nauczycielkom i nauczycielom biorącym udział w SpołEdzie dla klimatu,
bibliotekarkom i bibliotekarzom uczestniczą w działaniach Spółdzielni Otwartej Edukacji w bibliotece,
trenerkom i trenerom, mentorom i mentorkom,
partnerom i sponsorom projektów
badaczkom, graficzkom, ekspertkom
innym organizacjom pozarządowym, które wspierały nasze działania

Udanych wakacji i widzimy się już we wrześniu