Miłe słowa na nowy rok szkolny

W idealnym świecie każdy chodzi do takiej szkoły jakiej potrzebuje, najlepiej przez całe życie. Sam, z kolegami, ze swoimi dziećmi, albo ze swoimi dziadkami i rodzicami. Oczywiście “chodzenie” czasem jest tylko wirtualne, a czasem właśnie ta droga do szkoły jest ważną częścią edukacji.

W idealnym świecie każdy chodzi do takiej szkoły jakiej potrzebuje, najlepiej przez całe życie. Sam, z kolegami, ze swoimi dziećmi, albo ze swoimi dziadkami i rodzicami. Oczywiście “chodzenie” czasem jest tylko wirtualne, a czasem właśnie ta droga do szkoły jest ważną częścią edukacji. 

Postanowiłyśmy, że na początek roku szkolnego Centrum Cyfrowe wraz ze Spółdzielnią Otwartej Edukacji, będzie miało same miłe słowa, więc na szczęście mogę powiedzieć, że nie jesteśmy bardzo daleko od tego idealnego świata. Dlaczego? Szkoła nigdy nie była tak gotowa na edukację zdalną, nie było też takiej ilości świetnych zasobów online dostępnych na wyciągnięcie ręki (o tym będzie jeszcze za chwilę), rodzice nie byli tak zaangażowani w edukację swoich dzieci, a nauczyciele i nauczycielki tak otwarci na nowe technologie.

I nawet to, że kolejne tysiące uczniów/uczennic i ich rodziców mają doświadczenie edukacji domowej (w 2021 roku było to około 20 tys. uczniów i uczennic, o 8 tys. więcej niż w roku 2020), a szkoły, które pozwalają się uczyć z domu, powstają jak grzyby po deszczu i prężnie działają (np. Szkoła w Chmurze), zbliża nas do celu idealnej edukacji – dostosowanej do potrzeb każdego ucznia. Gdyż możliwość uczenia się w domu jest bardzo dobra, pod warunkiem, że nie jest to wybór mniejszego zła.

Jak się uczymy na co dzień

Edukacja to właściwie my wszyscy, którzy uczymy się i uczymy innych. Czytamy, piszemy, rozmawiamy. Nie zgadzamy się, robimy inaczej, czasem nawet lepiej, szukamy rozwiązań, poznajemy nowych ludzi. Jeździmy w nowe miejsca, jeździmy w stare miejsca, gubimy się, znajdujemy, sadzimy, zrywamy, rozmawiamy i milczymy. Czy nie brzmi to jak opis wyjątkowo udanych wakacji?

I jeśli tylko pozwolimy sobie na takie bycie, to cały czas się czegoś będziemy uczyć. Powiem więcej, nawet jeśli w międzyczasie czegoś zapomnimy (a na pewno tak będzie), to zebrane doświadczenia z nami zostaną. Pozwólmy, żeby ten wakacyjny luz został z nami chociaż w minimalnym wymiarze. W takiej formie, która jest dla nas komfortowa. Poniżej opisujemy trochę propozycji na ten nowy rok szkolny, aby był on przygodą, bo to w SpołEdzie bardzo sobie cenimy. 

Obywatelski HiT

Zaczynając od najgorętszego tematu nadchodzącego roku szkolnego. Nowy przedmiot w szkołach średnich “ Historia i teraźniejszość” okazuje się, że może być świetną okazją, żeby mądrze opowiadać o tym, jak współczesny świat się zmienia i dlaczego?

Mogą w tym pomóc strony internetowe pełne wartościowych zasobów. Zachęcam do zajrzenia na portal “Obywatelski Hit”, który gromadzi materiały między innymi z e-podręcznika, podzielone według punktów z podstawy programowej, ale również zawiera specjalnie nagrywane wykłady szkolnych nauczycieli historii,

Drugim miejscem, do którego warto zajrzeć to Szkoła Otwarta (uwaga – nie są to otwarte zasoby edukacyjne) – stworzona przez nauczycieli historii z Zespołu Społecznych Szkół Ogólnokształcących Bednarska w Warszawie.  A to dopiero początek, kolejne inicjatywy takie jak “Cyfrowy Hit” czy “Historia bez kitu” wzbogacał zasoby dostępne cyfrowe już wkrótce.

Wspólna szkoła

Od września do polskiej szkoły pójdzie około 200 tys. ukraińskich uczniów i uczennic. Będą mówić w różnych językach: po polsku, ukraińsku lub rosyjsku. Będą mieli różne doświadczenia i obecne warunki do życia. 

Szkoły będą musiały nauczyć się funkcjonować w środowisku wielokulturowym, czasem wielojęzycznym. Organizacje pozarządowe z dużym entuzjazmem i empatią przystąpiły do poszukiwania najlepszych dróg wsparcia dla szkół, nauczycieli i nauczycielek oraz uczniów i uczennic z Polski i Ukrainy. 

Wspólna szkoła to projekt pod kierownictwem Sieci Organizacji Społecznych (do której Centrum Cyfrowe też należy). Na stronie Wspólnej szkoły https://soswspolnaszkola.pl/o-nas/ można znaleźć materiały, pomysły na projekty, zaproszenia na warsztaty, czy zajęcia poza lekcyjne. 

Warsztat pracy można uzupełnić o materiały wideo przygotowane na kanale “Pi-stacja”, gdzie pojawiło się prawie 700 filmów edukacyjnych z ukraińskimi napisami.

Za to Spółdzielnia Otwartej Edukacji już w połowie grudnia uruchomi nabór do projektu współtworzenia otwartych zasobów edukacyjnych po polsku i ukraińsku. Praca będzie szła hybrydowo – odbędą się 3 zjazdy na żywo, reszta pracy zaś będzie prowadzona na kursie online. Uczestnicy zwiększą swoje kompetencje cyfrowe, ale również będę mieli okazję nawiązać współpracę i stworzyć materiały wspierające integracje w klasie wielokulturowej dostępne dla wszystkich. Więcej o projekcie tutaj. 

Niezależnie od tego, w jaki sposób osoby uczące podejdą do tematu zmiany, istnieje spora szansa, że polska szkoła na niej skorzysta. Jeśli tylko na to pozwolimy. 

Czy w szkole w ogóle powinno być fajnie?

Wracając do myśli przewodniej, czyli otwartości na różne doświadczenia i przygody, to możemy zerknąć na tę kwestię przyglądając się wartościom naszej Spółdzielni: współpracy, otwartym zasobom edukacyjnym, uczeniu się i przygody właśnie.

Oczywiście amerykańscy naukowcy zbadali korzyści związane z nauki przez zabawę i z zabawy, która nie jest w żadne sposób moderowana, więc pod tym względem możemy się czuć bezpieczni. Tak, warto się bawić i przeżywać wspólne przygody (nawet jeśli nie chodzimy do drugiej klasy szkoły podstawowej). Ale to nie wszystko, są dowody na to, że nauka we współpracy z innymi jest bardziej efektywna, zarówno jeśli chodzi o wspólne uczenie się, jak również wspólne realizowanie wyznaczonych celów.

A już za chwilę (dokładnie 14 września) swoją premierę będzie miało badanie Centrum Cyfrowego mówiące o tym, jak i po co nauczyciele i nauczycielki wykorzystują cyfrowe zasoby edukacyjne instytucji kultury. Badanie o tyle ciekawe, że pokazujące, jak dużo w szkole jest przestrzeni na kreatywność i jak ważne jest jej kultywowanie na wszystkich przedmiotach. Więc będzie można się dowiedzieć w czasie Open Education Policy Forum.

I tego się trzymajmy, poszukujmy tych rozwiązań, które są dla nas i naszego otoczenia najlepsze. Wykorzystujmy nowe technologie nie zapominając o relacjach. Czerpmy, ile się da z edukacji systemowej, ale jeśli nie jest ona dla nas najlepszym rozwiązaniem, nie bójmy się korzystać z innych sposobów. I starajmy się pamiętać o odrobine letniej wolności przez cały rok.